De Dokwerker

Tijdlijn Tweede Wereldoorlog

Chronologisch overzicht van een aantal gebeurtenissen rond de Tweede Wereldoorlog. De oorlog begint op 1 september 1939 als Hitler Polen binnenvalt, maar er zijn een aantal gebeurtenissen voor die tijd die genegeerd werden door de geallieerden.
Hitler liet er geen twijfel over bestaan wat hij van plan was. Maar daar kwamen niet alleen de aanwijzingen vandaan dat er een oorlog broedde.

1889
Adolf Hitler wordt in Braunau am Inn in Oostenrijk geboren.

1914 - 1918
De Eerste Wereldoorlog.

1919
Het verdrag van Versailles wordt na de Eerste Wereldoorlog ondertekend.

1923
In Duitsland breekt een economische crisis uit, mede door de enorme herstelbetalingen.

1923
Hitler pleegt een staatsgreep maar belandt in de gevangenis.

1924
Hitler schrijf 'Mein Kampf'.

1925
'Mein Kampf' wordt gepubliceerd.

1932
De NSDAP van Hitler krijgt ruim 37% van de stemmen tijdens de verkiezingen en wordt daarmee de grootste partij.

1933
Hitler wordt kanselier van Duitsland. In Dachau wordt het eerste concentratiekamp geopend. Communisten, socialisten en vakbondsleiders worden opgepakt en opgesloten. De Katholieke kerk en het Vaticaan geeft onvoorwaardelijke steun aan de regering van Hitler. De eerste anti-Joodse maatregelen worden ingevoerd. De Gestapo (geheime politie) wordt opgericht, Himmler gaat deze leiden. Geestelijk gehandicapten en mensen met een erfelijke ziekte worden bij wet verplicht zich te laten steriliseren.
In februari van dit jaar wordt er per brief met gif erin een aanslag gepleegd op Hitler.

1934
Na de dood van de President (von Hindenburg) roept Adolf Hitler zichzelf uit tot Fûhrer. Dr. Helmuth Mylius is ondernemer en publicist, hij bereid een aanslag op Hitler in Berlijn voor, maar de plannen lekken uit.

1935
Hitler voelt zich niet langer gebonden aan de bepalingen van het Verdrag van Versailles en richt een leger op. Joden worden statenloos verklaard.

1936
Tijdens de Olympische Zomerspelen in Berlijn wint Duitsland de meeste medailles maar de zwarte Amerikaanse atleet Jesse Owens wint tot groot ongenoegen van Hitler vier gouden medailles wint.

1937
Duitsland en Japan gaan een militair pact aan.

1938
Oostenrijk wordt geannexeerd een onderdeel van Duitsland (der 'Anschluss.) Tijdens een conferentie in Frankrijk zijn 32 landen aanwezig, doel is om Joodse vluchtelingen uit Duitsland op te nemen, dit draait op niets uit. Hitler ziet hierin een bevestiging dat niemand op de Joden zit te wachten. In Duitse paspoorten van Joden komt een 'J' te staan zodat het direct duidelijk is dat zij van Joodse afkomst zijn.
Herschel Grynszpan is een Joodse jongen van 17 die in Parijs een Duitse diplomaat (Ernst vom Rath) doodschiet. Alle Joden krijgen de schuld hiervan in de schoenen geschoven met als gevolg dat in Duitsland en Oostenrijk de ruiten van duizenden Joodse winkeliers ingegooid en synagogen in brand worden gestoken. De naam 'Kristallnacht' verwijst naar het vele glas dat sneuvelde.
Ruim 28.000 Joodse mannen worden naar Buchenwald, Dachau of Sachsenhausen gestuuurd. Joodse kinderen mogen niet meer naar openbare scholen, alleen nog naar speciale Joodse scholen.

24 januari 1939
Goering stelt de vernietiging van de Joden in het vooruitzicht.

28 januari 1939
Nederland mobiliseert de strijdkrachten. Dienstplichtigen van 1924 tot en met 1939 worden opgeroepen, in totaal 280.000 man. Generaal Winkelman wordt pas een jaar later tot opperbevelhebber benoemd

30 januari 1939
Hitler houdt in de Reichstag een toespraak waarin hij een oorlog aankondigt waarin alle Joden vernietigd zullen worden.

10 februari 1939
Het Chinese eiland Hainan wordt door Japan bezet. Hieruit kon worden afgeleid dat de Japanners oorlogszuchtig waren omdat het een jarenlang slepende kwestie tussen China en Japan ineens niet meer op diplomatieke wijze wilde oplossen.

16 februari 1939
Westerbork wordt opengesteld. Het kamp dient als opvangkamp voor Joden die uit Duitsland gevlucht zijn. In totaal zou Nederland zo'n 8.000 Duitse Joden opnemen.

28 april 1939
Hitler zegt het niet-aanvalsverdrag met Polen uit 1934 op, dit wordt gezien als de opmaat tot de Tweede Wereldoorlog omdat het opzeggen van het verdrag egzien kan worden als een voornemen Polen binnen te vallen.

25 mei 1939
Een aan het Daniël Willinkplein (thans het Victorieplein) gevestigde ijssalon wordt overvallen door een grote groep met stokken en boksbeugels uitgeruste NSB'ers. Er worden anti-semitische leuzen geroepen omdat veel Joden de ijssalon bezoeken.
Deze daad wordt als een van de eerste schermutselingen gezien tussen Joden en NSB'ers.

12 juni 1939
Anne Frank viert haar tiende verjaardag met vriendinnen, het zal haar laatste verjaardag in vrijheid zijn.

april - mei - juni - juli - augustus 1939
Engeland voert de dienstplicht in. Een teken aan de wand? De eerste testvluchten met Duitse bommenwerpers worden uitgevoerd. En ook de mobilisering in Duitsland en het samentrekken van troepen richting de grens met Polen zijn een markering in de geschiedenis.
De Engelsen halen troepen terug uit India en sluiten een pact met Frankrijk en Rusland in geval een van de drie landen wordt aangevallen door Duitsland.

24 augustus 1939
Dus niet op de 23-ste, zoals vaak te lezen valt, maar op de 24-ste wordt het Molotov-Ribbentroppact getekend. De Russen en de Duitsers beloofden elkaar niet aan te zullen vallen. Joachim von Ribbentrop en Vjatsjeslav Molotov waren Ministers van Buitenlandse Zaken voor hun landen.

27 augustus 1939
Hitler kondigt ondanks aandringen van de Verenigde Staten om de agressie te staken en geen andere landen binnen te vallen aan dat Polen op 1 september zal worden geannexeerd.

1 - 5 september 1939
Duitsland valt Polen binnen, twee dagen later verklaren Engeland en Frankrijk de oorlog aan Duitsland. Amerika herhaalt op 5 september dat ze neutraal is. Rusland steunt Duitsland, aan het eind van de maand verdelen ze Polen.
Hitler wordt geen strobreed in de weg gelegd. In navolging van Amerika verklaart ook Nederland zich neutraal, vergeefs, zo zou later blijken.

17 september 1939
De Sovjet-Unie valt het oosten van Polen binnen.

27 september 1939
De Polen kunnen niet op tegen de grote overmacht van de Duitsers in het westen en Russen in het Oosten, Warschau valt. Enkele dagen later geeft het land zich over.

17 oktober 1939
Een euthanasie en sterilisatie programma wordt opgestart in Sanatoria en Verpleeghuizen, onder de naam T4 worden Joodse geestelijk gehandicapten vergast door ze in een luchtdichte kame rop te sluiten en de uitlaatgassen van een vrachtauto naar binnen te pompen. Ook wordt overmedicatie en uithongering gebruikt om personen met een geestelijke beperking te vermoorden.

8 november 1939
Georg Elser pleegt een mislukte aanslag op het leven van Adolf Hitler.

14 november
Rusland trekt zicht terug uit de op 25 januari 1919 opgerichte Volkerenbond. In 1945 volgde de VN en de NAVO de Volkerenbond op.

19 november 1939
De SS Simon Bolivar is op weg van Amsterdam naar Curaçao zinkt door een Duitse magnetische mijn bij de oostkust van Engeland, 102 mensen verliezen het leven bij het zinken van dit passagiersschip. Dit zijn de eerste Nederlandse burgerdoden door Duits oorlogsgeweld.

25 november 1939
Bij schoorl wordt een legerkamp ingericht.

30 november 1939
Nadat Duitsland straffeloos Polen kon aanvallen doet Rusland hetzelfde bij Finland.

9 februari 1940
Nog voordat de oorlog begonnen is worden er duizenden Polen naar kampen in de binnenlanden van Rusland gedeporteerd.

8 en 9 april 1940
Duitsland valt onder de codenaam Operatie Weserübung Denemarken en Noorwegen binnen.

27 april 1940
De Duitsers beginnen met de bouw van Auschwitz, twee maanden later, de oorlog is dan een feit, vinden de eerste transporten naar het kamp plaats.

10 mei 1940
De Duitsers vallen Nederland binnen. Die dag vallen er al gelijk bommen op Schiphol, het geluid van de explosies is tot in de stad hoorbaar. In een paar dagen tijd worden België en Nederland opgerold.
De hoogste baas van Nederland is op dat moment Generaal Winkelman, hij neemt een moedig besluit dat maar kort stand zal houden. Hij verbiedt nationaal-socialistische geschriften. Tegelijkertijd neemt hij ook een controversieel besluit, ook de Communisten mogen niets meer printen en verspreiden.
België en Luxemburg worden in deze week tevens onder de voet gelopen.

11 mei 1940
De linie van de Grebbeberg bij Wageningen (Grebelinie) tot aan de Zuiderzee (het huidige IJsselmeer) was het hart van de verdediging van Nederland waar bijna een derde van de strijdkrachten de laatste slag leverden. Na twee dagen was de strijd gestreden.
Om de Grebbeberg werd tot het bittere eind gevochten. na de oorlog is hier Het Militair ereveld Grebbeberg ingericht als laatste rustplaats voor de 400 Nederlandse soldaten die hier sneuvelden.

14 mei 1940
Aan Rotterdam heeft Amsterdam te danken dat het een zwaar bombardement bespaard is gebleven. Op 14 mei 1940 voeren de Duitsers een terreuraanval uit op de havenstad omdat ze vonden dat hun opmars te lang was gestuit door de Nederlanders. Ook wilden de Duitsers hun suprematie aan Europa tonen.
Doordat Rotterdam zich nog diezelfde dag gewonnen gaf en de Duitsers vrij baan gaven spaarden zij niet alleen zichzelf want meer bombardementen zouden zeker plaats hebben gevonden.
De Duitse Heinkels hebben tien minuten, de stad brand. De balans is een kleine duizendn doden en meer dan 20.000 gebouwen in de as.

15 mei 1940
Duitse troepen trekken 's middags rond twee uur via de Berlagebrug Amsterdam binnen. Er stonden honderden Amsterdammers langs de weg die de Hitlergroet brachten, ondanks dat enkele dagen daarvoor Schiphol en Rotterdam waren gebombardeerd.
In deze vijf dagen pleegden enkele honderden Amsterdammers zelfmoord, waaronder een voorname bankier en zijn vrouw. Dit was groot nieuws.
Generaal Winkelman tekent nog dezelfde dag voor de overgave van Nederland, maar weigert zelf iedere vorm van medewerking waarop hij gevangen wordt genomen.

16 mei 1940
De Duitsers voeren net als tijdens de Eerste Wereldoorlog de zomertijd in, hierdoor is het dus een uur langer licht. Het Nederlandse legerkamp bij Schoorl wordt door de Duitsers ingenomen.

18 mei 1940
Seyss-Inquart wordt door Adolf Hitler benoemd tot Rijkskanselier van Nederland, in feite dezelfde positie die Hitler in Duitsland heeft. Officieel heet de functie: Rijkscommissaris.

20 mei 1940
In Polen wordt concentratiekamp Auschwitz ingericht.

29 mei 1940
De macht over het land wordt officieel overgedragen aan de Duitsers, van enige vrijwilligheid is natuurlijk geen sprake. Op dit punt beloven de Duitsers nog de rechten van alle Nederlanders geen geweld aan te zullen doen.

1 juni 1940
Amsterdam krijgt als eerste stad van het land te maken met tekorten, koffie gaat op de bon, ook schoenen gaan op de bon. Hierna volgen meer producten waaronder brood op 15 juni en boter op 1 juli. Joden die in Amsterdam wonen, maar in Duitsland werken, dienen die betrekking met onmiddellijke ingang op te zeggen.

3 juni 1940
Duitsland bombardeert Parijs. Italië sluit zich aan bij de nazi's en verklaart een week later de oorlog aan Frankrijk en Engeland.

11 juni 1940
De Duitsers maken de Nederlandsche Unie duidelijk dat zij hun manifest dienen te herschrijven. De Unie gaat volgens de bezetter niet ver genoeg in haar onderwerping aan de Duitsers.

16 juni 1940
De Duitsers stellen controleurs aan bij de vakbonden en nemen Kamp Schoorl in gebruik als gevangenenkamp. In Frankrijk wordt maarschalk Pétain premier, een marionet van de nazi's. Hij wordt niet erkend, de wereld erkent generaal De Gaulle nog altijd als leider van het vrije Frankrijk.

21 juni 1940
Seyss-Inquart is door Hitler aangesteld als bestuurder van Nederland, op deze dag schort hij de werkzaamheden van de Staten-Generaal op waarmee er een einde komt aan de parlementaire democratie in Nederland.

22 juni 1940
Frankrijk capituleert, Hitler laat zich een dag later vol trots voor de Eifeltoren filmen.

24 juni 1940
Madagaskarplan. De nazi's hadden Frankrijk nauwelijks ingelijfd of Hitler begon aan de uitvoer van zijn tweede tactiek in zijn pogingen de Tweede Wereldoorlog met succes af te sluiten. Niet dat hij openlijk twijfelde aan een goede afloop, maar hij wilde in ieder geval van de Joden af. Hij vatte het plan op om Joden massaal naar Madagaskar te deporteren.
Madagaskar is een eiland voor de kust van Zuid-Afrika dat in die tijd in bezit was van Frankrijk. De Duitsers lieten dit plan uiteindelijk varen omdat ze bang waren voor de Britse vloot in de wateren aldaar en de enorme logistieke problemen.

29 juni 1940
Anjerdag. In Amsterdam (maar ook in een aantal andere plaatsen) durfden groepen aanhangers van het Koninklijk huis het aan bijeen te komen om openlijk en demonstratief de 29ste verjaardag van prins Bernhard vieren.
Symbool van de vaderlandsliefde was niet de vlag want die was verboden maar iedereen droeg een anjer, de lievelingsbloem van prins Bernhard. Anjerdag was de laatste grote openlijke uiting van afkeer van de Duitsers en de NSB.

1 juli 1940
Joden mogen niet langer werken bij de luchtbescherming en worden zonder loon of uitkering de laan uitgestuurd door hun Nederlandse meerderen.

2 juli 1940
Generaal Winkelman tekende dan wel op 15 mei de capitulatie van Nederland maar wil nog altijd niet meewerken daarop hij gevangen wordt genomen, pas na de bevrijding komt hij vrij.
Joden zijn vanaf deze dag uitgesloten van tewerkstelling in Duitsland. Nederlanders die even oud zijn worden wel opgeroepen, later zal blijken dat Joden ook moeten werken, maar onder zeer erbarmelijke omstandigheden en meestal tot de dood erop volgt.

5 juli 1940
De helft van Frankrijk is bezet, de andere helft sympathiseert openlijk met de nazi's, de premier en tevens president van Frankrijk is maarschalk Pétain die opdracht geeft 13.000 Joden in Parijs aan de Duitsers uit te leveren.
De rechtmatig gekozen president De Gaulle zetelt in Engeland en wordt door de Britten als enige wettelijke vertegenwoordiger van het Franse volk erkent. Frankrijk verbreekt alle betrekkingen met Engeland.
Op deze dag verliest de Koninklijke Marechaussee haar militaire status. Een groot deel van de Marechaussees neemt ontslag en treden toe tot het of collaboreren met de nazi's.
Zo'n 300 man vlucht naar Engeland en neemt aldaar de taak op zich om de Koningin en regering te beschermen vanuit de later, in januari 1941, opgerichtte Prinses Irene Brigade.

5 juli 1940
De marechaussee verliest haar militaire en Koninklike status, 300 leden vluchten naar Engeland. Velen nemen ontslag en gaan in het verzet. De rest wordt bij de burgerpolitie ingedeeld en doet daar zijn werk.

10 juli 1940
De 'Battle of Britain' begint, de Duitsers zijn vastbesloten Engeland in te nemen.

16 juli 1940
De vakbonden zijn een doorn in het oog van de Duitse bezetter, maar verbieden durven zij nog niet aan. In plaats daarvan stellen zij controleurs aan.

24 juli 1940
De Nederlandse Unie wordt opgericht door Van Einthoven, Linthorst Homan en De Quay als alternatief voor de NSB. Het enige verschil is dat men zich niet openlijk uitlaat tegen Joden.
De Unie roept de Nederlandse bevolking op zich massaal bij hen aan te sluiten.

28 juli 1940
Vanuit Londen wordt de eerste uitzending van Oranje met een rede van Koningin Wilhelmina uitgezonden.

2 augustus 1940
Kamp Amersfoort wordt in gebruik genomen.

5 augustus 1940
Het is Joden verboden dieren ritueel te slachten.

23 augustus 1940
De Duitsers bombarderen Londen.

25 augustus 1940
De Briten antwoorden: bommen op Berlijn.

6 september 1940
De overheid belooft geen joden meer in dienst te benoemen.

11 september 1940
Hitler stelt de landing op Engeland dagen uit. Dit is eigenlijk het teken dat Hitler zijn handen vol heeft aan het vaste land maar de geallieerden slaan niet terug.

11 september 1940
De Nederlandse tak van de SS wordt officieel door Mussert opgericht.

14 september 1940
Joden die kramen op markten hebben wordt het verboden daar nog hun handel te verkopen. De Duitsers stellen voor Amsterdam een algeheel marktverbod in voor Joden.
Tegelijkertijd gaat al het vlees op de bon.

15 september 1940
De Sonderstab Musik opent een kantoor op de Prinsengracht 796, enige doel is zoveel mogelijk muziek innemen (muziekroof.) De Duitsers voeren de hevigste bombardementen op Engelse steden sinds het begin van 'The battle of Britain'.

27 september 1940
Duitsland, Japan en Italië sluiten het 'Dreimächtepakt' waarin ze elkaar steun toezeggen als Amerika een van hen aanvalt.

5 oktober 1940
Ambtenaren moeten een verklaring ondertekenen waarin staat dat zij geen Jood zijn, de zogenaamde ariërverklaring.

17 oktober 1940
Iedereen dient zich te kunnen legitimeren met een persoonsbewijs.

22 oktober 1940
Joodse bedrijven moeten zich melden bij een speciale afdeling van de bezetter, de Wirtschaftsprüfstelle.

20 november 1940
Hongarije sluit zich aan bij nazi-Duitsland.

21 november 1940
Alle Joden in overheidsdienst worden ontslagen.

15 december 1940
Gas en licht gaan op rantsoen

19 december 1940
Veel Joodse Duitsers waren in aanloop naar de Tweede Wereldoorlog naar Amsterdam gevlucht, vaak waren dit gemengde gezinnen. De bezetter verbood Joden om Duitsers in dienst te hebben. Veel vrouwen werkten als huishoudster bij Joodse gezinnen, daar kwam van de ene op de andere dag een einde aan.

29 december 1940
Londen wordt zwaar getroffen door een Duits bombardement.

1 januari 1941
Er wordt belasting geheven op het in het bezit hebben van een radio.

10 januari 1941
Iedere Jood is verplicht zich als zodanig te laten registreren. Dit zogenaamde 'bewijs van aanmelding' geldt tevens voor half-Joden.
Tevens dienden alle Nederlandse Joden zich in Amsterdam te vestigen. Joden mogen niet meer naar de bioscoop.

11 januari 1941
De Koninklijke Nederlandse Brigade wordt in Londen opgericht en gestationeerd in Wolverhampton om Nederland deel te kunnen laten nemen aan oorlogshandelingen met de geallieerden. Later opereerde de brigade vanuit België en Zuid-Nederland.
Ook het bewaken van de Koningin en regering vielen onder de taak van de brigade. Zo'n 300 in juni/ juli 1940 uit Nederland gevluchtte Marcechaussees nemen deze taak op zich.

26 januari 1941
De RK Kerk spreekt zich uit tegen de NSB.

5 februari 1941
Artsen moeten verklaren dat zij niet-Joods zijn.

8 februari 1941
Op het Rembrandtplein breken er rellen uit tussen leden van de WA en eigenaren van een aantal café's omdat ze verplicht worden Joden de toegang te weigeren.

9 februari 1941
De WA koos een dag eerder nog het hazenpad, maar komen met een grote knokploeg terug en slaan alles kort en klein in de betrokken café's, onder andere het bekende café Alcazar.
Een groep Joodse jongeren slaat op het Rembrandtplein op de vuist met WA'ers.

10 februari 1941
De Amsterdamse krant 'Het Parool' komt voor het eerst uit. Directe aanleiding is dat er sterke geruchten zijn dat de Amsterdamse Jodenbuurt hermetisch zal worden afgesloten hetgeen een dag later ook daadwerkelijk gebeurt.

11 februari 1941
Nadat de Duitsers een aantal straten heeft afgesloten zodat Joden hun wijk niet meer in of uit kunnen, breken er opnieuw rellen uit. Ook een groot aantal bewoners uit de Jordaan mengt zich in de gevechten.

12 februari 1941
Als vergelding voor de rellen formeert de WA een knokploeg, ze trekken naar het Waterlooplein om daar Joden in elkaar te slaan.
WA'er Hendrik Koot is daarbij, maar wordt zwaar gewond afgevoerd naar het ziekenhuis alwaar hij op 14 februari overlijd.
De Joodse buurt wordt met prikkeldraad afgezet, maar de volgende dag alweer 'vrij gegeven'. Later zou er toch weer sprake zijn van afzettingen, waarvan ook foto's zijn. De Jodenhoek is jaren later ook erkent als getto. Vanaf deze dag werd de wijk door de Duitsers 'de Joodsche Wijk' genoemd, op diverse plekken stonden er borden om dat aan te geven.

13 februari 1941
De Duitsers verplichten de Joodse gemeenschap een raad op te richten. Die komt er, de Joodsche Raad, de leden van de Raad hopen invloed te krijgen op wat er met de Joden gebeurt.
De eerste afkondiging van de Joodsche Raad is dat Joden hun wapens moeten inleveren.

14 februari 1941
Hendrik Koot, een van de voormannen van de WA, overlijd aan hoofdletsel wat hij tijdens een vechtpartij heeft opgelopen. Er wordt veel propaganda verspreid rondom zijn dood en crematie. Hij zou beestachtig aan zijn eind zijn gekomen en zijn oren en neus zouden door een Jood zijn afgebeten.
In het politierapport stond de werkelijke toedracht. Koot werd gevonden met een ploertendoder in zijn hand en een gat in zijn hoofd. Meer verwondingen had hij niet.

17 februari 1941
In Amsterdam Noord kondigen arbeiders een staking af omdat de Duitsers lagere lonen opleggen maar tegelijkertijd hogere lonen 'beloven' als de werkers naar een metaalfabriek in Hamburg verhuizen. Het transport wordt door de staking voorkomen.

19 februari 1941
De twee Duits-Joodse vrienden Ernst Cahn en Alfred Kohn zien de Grüne Polizei een inval doen in hun IJssalon Koco in de Van Woustraat van waaruit zij het verzet hielpen.
Tijdens die inval richtte een van de vrienden een fles ammoniakgas op de indringers. De Duitsers schoten in het wildeweg en pakten de twee eigenaren op. Kohn stierf na deportatie, Cahn werd op 3 maart 1941 dood geschoten.

22 en 23 februari 1941
Er breken onlusten uit omdat Joden geweerd moeten worden in winkels en café's, de bevolking pikt dit niet. De Duitsers houden razzia's waarbij meer dan vierhonderd Joden worden opgepakt en zwaar mishandeld.

24 februari 1941
Enkele CPN'ers komen bijeen op de Noordermarkt en spreken 400 toegestroomden toe, er wordt besloten de volgende dag te gaan staken.

25 en 26 februari 1941
Februaristaking naar aanleiding van de eerder die week door de nazi's gehouden razzia's.
Het Amsterdamse gemeentepersoneel hervat op de 26-ste het werk nadat de Duitsers de uitzonderingstoestand hebben afgekondigd. Particuliere bedrijven staken echter door maar die wordt door de nazi's uiterst bloedig gebroken.
Negen doden en vierentwintig zwaargewonden was de balans die de stakers uiteindelijk moesten opmaken. De toch al verboden CPN werd opgejaagd.

27 februari 1941
De Amsterdamse bloedbank levert bloed aan ziekenhuizen, Joden mogen geen bloed meer geven.

1 maart 1941
De Amsterdamse Gemeenteraad wordt volledig buitenspel gezet.

3 maart 1941
De eerste doodvonnissen worden opgelegd en uitgevoerd aan Ernst Cahn (dood geschoten) en Alfred Kohn (gedeporteerd en overleden) van de Amsterdamse ijssalon Koco.

12 maart 1941
Nadat eerder de Duitsers aan Joodse bedrijven de verplichting hadden opgelegd zich in de schrijven in een Joodse Kamer van Koophandel benoemden zij een bedrijsleider (Verwalter) in Joodse bedrijven.

13 maart 1941
Op de Waalsdorpervlakte sterven de eerste drie communistische Februaristakers voor een Duits vuurpeloton.
De omroepen worden opgeheven.

16 maart 1941
Rost van Tonningen wordt door de bezetter aangesteld als President van de Nederlandse Bank.

20 maart 1941
In de Wieringermeer wonen rond de 200 Joden in een werkkamp. De SD brengt hen over naar Amsterdam, ze wanen zich veilig als ze vrij worden gelaten, de vreugde zal van korte duur blijken.
Op 11 juni kregen zij bericht zich te melden, een aantal duikt onder, van degenen die zich meldden is nooit meer iets vernomen.

31 maart 1941
Op last van Seyss-Inquart wordt het 'Centraal bureau voor Joodse emigratie' in Amsterdam in gebruik genomen. Doel was om zoveel mogelijk Joden in kaart te brengen en te deporteren naar de concentratiekampen.

2 april 1941
De padvinderij wordt verboden.

11 april 1941
De eerste editie van het Joodsche Weekblad van de Joodse Raad komt uit. Deel van de inhoud: wij hopen met dit orgaan de Nederlandse Joden leiding en voorlichting te kunnen geven. Een leiding die ernaar zal streven hun belangen te behartigen.
In het Joodsche Weekblad stonden de verordeningen die de Duitsers hadden afgekondigd, iedere uitgave werd vooraf door de Duitsers gecensureerd.
Op 28 september 1943 verschijnt de laatst editie, op dat moment is de doelgroep weg.

19 april 1941
Melk op de bon.

eind april 1941
De afsluiting van de Joodse wijk komt tot een einde

1 mei 1941
Nadat de staking in februari bloedig is neergeslagen en vergolden, voeren de Duitsers alsnog een aantal beroepsverboden voor Joden in, ondermeer Joodse artsen en advocaten mogen geen niet-Joden meer als klant hebben.
Joden worden verplicht alle radio's in te leveren.
Journalisten moeten lid worden van het verbond van Nederlandsche Journalisten, als je geen lid wordt mag je niet meer werkzaam zijn als journalist.

6 mei 1941
Straten waar veel Joden wonen of Joodse winkels gevestigd zijn worden voortaan voorzien van een bord aan het begin van de straat dat men zich in een 'Judenstrasse' of 'Judenviertel' bevindt.

7 mei 1941
Sybren Tulp vervangt Versteeg als hoofdcommissaris van politie. Deze pro-Duitse diender maakt zich geliefd bij zijn mensen door ze persoonlijk bij te staan, in werkelijkheid praat hij iedereen om mee te werken.

10/ 11 mei 1941
Duitse bommen vallen op Londen.

15 mei 1941
Niet-Joodse orkesten moeten hun Joodse leden ontslaan.

27 mei 1941
Joden die grond bezitten dienen dit aan te geven.

11 juni 1941
Na de eerste grote razzia in februari en enkele kleine daarna vindt er opnieuw een grote plaats.

18 juni 1941
Alle metalen, zoals koper en tin, moeten ingeleverd worden.

22 juni 1941
Historische misrekening van Adolf Hitler, 'Operatie Barbarossa' wordt ingezet. Bondgenoot Rusland wordt aangevallen. maar Hitler komt van een koude kermis thuis.

26 juni 1941
Winkels in Amsterdam mogen op zondag niet meer open zijn. Veel Joodse winkeliers zijn op zaterdag gesloten en gaan op zondag open. De maatregel is dan ook voornamelijk bedoeld hen te treffen.

30 juni 1941
Alle politieke partijen in Nederland worden verboden.
Nederland moet maandelijks 50 miljoen Mark betalen aan Berlijn.

7 juli 1941
In persoonsbewijzen van Joden wordt een grote 'J' gestempeld. Later zou dit door de Duitsers gebruikt worden om eenvoudiger Joden te herkennen en op te pakken, teneinde ze op transport te kunnen zetten.

12 juli 1941
De Russen en de Engelsen sluiten een pact waarbij zij beloven elkaar bij te staan.

1 augustus 1941
In Den Haag vorderden de Duitsers Villa Kleykamp om dienst te gaan doen als centraal punt waar kopieën van persoonsbewijzen werden opgeslagen. De bezetter heeft nu een nog beter inzicht wie wie is en waar ze wonen.
Joodse makelaars mogen niet langer actief zijn.

8 augustus 1941
Alle Joden in Nederland worden gedwongen hun geld en waardepapieren op een rekening bij de Liro te storten, op het oog een filiaal van een Joodse bank onder dezelfde naam maar in werkelijkheid een roofbank van de nazi's.
Ook mogen Joden geen grond meer bezitten.

18 augustus 1941
Kamp Amersfoort wordt door de Duitsers overgenomen van de Nederlanders, het gaat dienst doen als gevangenenkamp.

30 augustus 1941
Het beroep van scheidsrechter is vanaf dan voorbehouden aan niet-Joden. De Amsterdamse voetbalverenigingen, waaronder Ajax, accepteren dit onder het mom van dat sport in het algemeen en voetbal in het bijzonder een noodzakelijke afleiding voor de jeugd is.

1 september 1941
Na de grote vakantie openen in september de scholen weer, maar kinderen van Joden zijn niet langer welkom.
In Amsterdam komen er speciale Joodse scholen waar vanaf 1 oktober Joodse kinderen verplicht naar toe moeten, in september konden zij (in tegenstelling tot andere delen van het land) nog wel naar gewone scholen omdat de concentratie Joden in Amsterdam groot was.
Veel kinderen doken echter onder omdat de zuiveringen al in volle gang waren. Anne en Margot Frank gaan naar het Joods Lyceum in Amsterdam.
De Joden wordt verplicht een gele ster te dragen zodat zij makkelijker herkenbaar zijn.

3 september 1941
Bijna 900 Joodse gevangenen in Auschwitz worden vergast. Naar alle waarschijnlijkheid waren zij de eersten die op deze wijze om het leven werden gebracht door de nazi's.

15 september 1941
Massaal verschijnen er plakkaten met het opschrift 'Verboden voor Joden', onder andere parken, bibliotheken, dierentuinen, zwembaden, restaurants, theaters, bioscopen en musea waren van de ene op de andere dag 'verboden' terrein voor Joden.
Joden moeten hun geld onderbrengen bij de Liro, een bank die de naam draagt van een respectabele Joodse bank maar in werkelijkheid een Duitse kopie is.
Als Joden willen reizen dienen zij een reisvergunning aan te vragen, die vaak geweigerd wordt.

29 en 30 september 1941
Nabij Kiev werden binnen 40 uur door Einsatzgruppe C 33.771 mensen, hoofdzakelijk Joden, vermoord. Deze elite-groepen opereerden namens Hitler in vijandelijk gebied, voornamelijk Rusland en Oost-Europa.

2 oktober 1941
Onder de naam Taifun (Taifoen - Typhoon) vatte de Duitsers het plan op om Moskou te bezetten. Twee maanden later was de opzet al mislukt.

20 oktober 1941
De Joodsche Raad moet lijsten samenstellen van alle Joden.

22 oktober 1941
Niet-Joodse verenigingen moeten hun Joodse leden royeren.

26 oktober 1941
Alleen het Joods Weekblad mocht nog worden uitgegeven, alle andere Joodse lectuur werd verboden.

1 november 1941
Joden mogen nergens meer lid van zijn waar ook niet-Joden komen en/ of lid van zijn.

3 november 1941
Er worden Joodse markten ingericht.

7 november 1941
Sportclubs in Amsterdam worden opgedragen hun Joodse leden te royeren. Joden moeten toestemming vragen alvorens ze verhuizen of gaan reizen.

25 november 1941
De Kultuurkamer wordt opgericht naar voorbeeld van de Duitse Kulturkammer. Kunstenaars, musici, journalisten en artiesten zijn verplicht lid te worden anders mogen zij niet langer hun beroep uitoefenen.

5 december 1941
Duitsland moet de pogingen om Rusland te anexeren staken, de Russen bieden hevige weerstand. De nazi's hebben zich op het moment verkeken, de koude winter nekt ze.
Leningrad (het huidige St. Petersburg) is belegerd, dat duurt in totaliteit twee jaar, de Duitsers willen de stad uithongeren in plaats van innemen. Kinderen sterven en worden opgegeten door de volwassenen. Er vielen anderhalf miljoen doden tijdens dit 'vergeten' hoofdstuk van de Tweede Wereldoorlog.

7 december 1941
De Japanners vallen de Amerikaanse basis in Pearl Harbor aan en sleuren zo de Amerikanen mee de oorlog in. Engeland steunt de Amerikanen, beiden verklaren Japan de oorlog.

8 december 1941
Nederland verklaart als eerste land Japan te oorlog.

11 december 1941
Tweede historische misrekening van Hitler, hij verklaart Amerika de oorlog dat tot op dat moment alleen een conflict heeft met een bondgenoot van Duitsland: Japan.

13 december 1941
De laatste twee politieke partijen die nog mochten bestaan, het Nationaal Front en de Nederlandse Unie, worden ontbonden. Nadat Anton Mussert eeuwige trouw aan Adolf Hitler heeft gezworen is de NSB nu nog de enige door de Duitsers toegestane partij.

1 januari 1942
Niet-Joden mogen voor Joden niet meer het huishouden doen.

9 januari 1942
Joodse kinderen mogen niet meer naar het openbaar onderwijs.

10 januari 1942
Het is vroeg in de morgen als ruim 1.400 Joodse mannen in Amsterdam van hun bed worden gelicht om te gaan werken in Oost-Nederland. In werkelijkheid willen de Duitsers de weerbaarheid van de Joden breken door ze in kampen onder te brengen.
Doordat er een keuring plaats vind of men wel geschikt genoeg is om te werken en deze keuringen door de Joodse Raad worden geregeld vertrouwen de Joden dit.

15 januari 1942
Noodgeld; kwartjes, dubbeltjes, stuiver, halve stuiver en centen van zink worden in de roulatie gebracht.

17 januari 1942
Een paar dagen later zal het officieel worden, de Joden zijn overbodig. In de opmaat naar iets vreselijks worden de Joden in Zaandam naar Amsterdam gestuurd om daar te gaan wonen.

18 januari 1942
Bij Sumatra werd stoomschip van Imhoff door de Japanners tot zinken gebracht. De 110 bemanningsleden overleefden de aanslag en konden via reddingssloepen wegkomen. Er zaten ook 477 krijgsgevangenen aan boord waarvan er 412 om het leven kwamen.
Over deze ramp werd na de oorlog lang gezwegen omdat de gevangenen veelal onschulidgen waren, onder andere veel Joden. De Nederlanders hadden een groot aantal mensen mee kunnen nemen, maar deden dat niet.

20 januari 1942
De Duitsers beslissen in een villa aan de Duitse Wannsee dat er vernietigingskampen komen met gaskamers en verbrandingsovens om alle Joden in de bezette gebieden te vermoorden.
De Endlösung staat op het punt van beginnen.

23 januari 1942
Het wordt Joden verboden auto te rijden.

27 februari 1942
Nederlands-Indië (het latere Indonesië) was een kolonie van Nederland waar specerijen, koffie, thee, rubber en olie vandaan kwamen. Daar waren de Japanners in geïnteresseerd. Doordat zij de kant van Duitsland hadden gekozen die Nederland bezet hielden viel Japan de Nederlandse vloot voor de kust van Nederlands-Indië aan.
De tegenstand was zo zwak dat de eilandengroep vrijwel direct in handen viel van de Japanners. De Indonesiërs zagen dit als een bevrijding, maar kwamen bedrogen uit want de Japanners bouwden naar Duits voorbeeld concentratiekampen voor 'lastige' Indonesiërs en 4.000 KNIL militairen.
Duizenden moesten later dwangarbeid verrichten aan de Birma-spoorlijn.
Na de oorlog werd de 'Republik Indonesia' opgericht, door Soekarno, Nederland zou dus nooit meer het bestuur voeren over deze voormalige kolonie.

28 februari 1942
Werklozen zijn verplicht zich te melden.

1 maart 1942
Aanval van Japan op Java.

4 maart 1942
Het door Rauter opgerichte Schalkhaar (plaats in Overijssel) bataljon voerde de eerste charges uit in Amsterdam, de 'Schalkhaarders' waren snel alom gevreesd.

8 maart 1942
De Tweede Wereldoorlog is voor Nederlands-Indië begonnen op 8 december 1941 met de oorlogsverklaring aan Japan. In die periode veroverde Japan Malakka, Borneo, Celebes, Ambon, Singapore, Sumatra en ten slotte Java.
Op 8 maart geeft de KNIL zich over.

13 maart 1942
Koffiesurrogaat gaat op de bon.

20 maart 1942
Joden mogen niets meer van hun huisraad verkopen.

25 maart 1943
Nederlandse artsen protesteren tegen het verplichte lidmaatschap van de Nederlandsche Artsenkamer.

26 maart 1942
Gemengde huwelijken mogen niet meer gesloten worden. Seks tussen niet-Joden en Joden wordt zwaar bestraft.
Van weggevoerde Joden wordt de huisraad vaak in beslag genomen door de Duitsers, de firma Puls verzorgt dit maar vaak komen ze te laat, buurtgenoten hebben gezien dat hun Joodse buurtje uit hun huis werden gehaald en plunderden 's nachts de woningen.
Om hieraan een halt toe te roepen kondigden de Duitsers het verbod af huisraad uit woningen van Joden te halen.

1 april 1942
In het stadhuis van Amsterdam kan er niet meer getrouwd worden door Joden en tussen Joden en niet-Joden worden er helemaal geen huwelijken meer gesloten.

10 april 1942
Tabak en snoep gaan op de bon.

20 april 1942
De Duitsers verklaren de stranden tot verboden gebied, op deze wijze kunnen zij posten inrichten zodat zij een eventuele invasie over zee van de geallieerden tijdig kunnen zien.

24 april 1942
De eerste Joodse slagerij wordt gesloten, er zullen er nog velen volgen. Volgens sommigen krijgt Bernhard dit ter ore en vindt hij dat de maat vol is en aan Hitler een brief schrijft (Stadhoudersbrief) dat hij de bezetting van Nederland moet opheffen.

29 april 1942
De Joodse Raad doet een aankondiging: 'Vanaf aanstaande zondag zal iedere Jood een 'Jodenster' moeten dragen, De Raad zal deze uitreiken. Kosten: vier cent per stuk.'
Onder deze aankondiging stond iets waaruit Joden meenden op te maken dat het dragen van de ster bepaalde voorrechten zou geven: 'verkoop vindt uitsluitend plaats aan personen op vertoon van een persoonsbewijs voorzien van de letter J'

2 mei 1942
Nadat Joden hun geld en aandelen een jaar eerder al op een rekening bij de Liro moesten storten moeten zij nu ook alles van waarde inleveren waaronder goud, sieraden en kunstvoorwerpen.
Ook levensverzekeringen moesten aangemeld worden, alles werd tot 1943 geregistreerd op naam van de eigenaar. Daarna ging alles naar een zogenaamde Sammelkonto en werden de persoonlijke rekeningen opgeheven.

3 mei 1942
De Jodenster moet vanaf deze dag zichtbaar gedragen worden door Joden. Er is op 29 april een aankondiging geweest en in advertenties in kranten is beschreven hoe de Jodenster gedragen moet worden.
De ster kost de Joden geld, ze kunnen hem afhalen bij de Joodse Raad.

29 mei 1942
Joden mogen niet meer vissen.

12 juni 1942
Joden mogen geen enkele vorm van sport meer beoefenen.
Joden moeten hun fiets inleveren, hier komt de uitdrukking 'mag ik mijn fiets terug' vandaan.
Anne Frank krijgt een dagboek, het zal de eerste zijn in een reeks die later beroemd zouden worden als 'Het Dagboek Van Anne Frank'.
Joden moeten hun rekening bij de Postgiro en bankkluizen opheffen.

26 juni 1942
Een cruciale datum. De Joodse Raad weet nu ook officieel dat Joden op transport worden gesteld naar concentratiekampen, voor het eerste is er nu niet meer alleen sprake van tewerkstelling.

30 juni 1942
Er wordt een avondklok ingesteld, na 8 uur 's avonds mogen Joden niet meer buiten komen, de maatregel geldt tot 6 uur de volgende morgen. Joden mogen niet meer fietsen en geen gebruik meer maken van het Amsterdamse openbaar vervoer.

5 en 6 juli 1942
Margot Frank moet zich melden om in Duitsland voor de nazi's te gaan werken. Margot, Anne en de rest van hun familie duiken onder, hun woning aan het Merwedeplein is na acht jaar niet langer veilig. Ze lopen de vier kilometer naar het onderduikadres aan de Prinsengracht.
Telefoneren wordt voor Joden verboden en zij mogen ook niet meer bij niet-Joden op visite gaan.

11 juli 1942
De Duitsers roepen 4.000 Joden op zich te melden voor een arbeidskamp. Via de Joodse Raad laat de bezetter drie dagen later het volgende weten: 'er zijn 700 Joden opgepakt die naar een concentratiekamp zullen worden gestuurd als de 4.000 opgeroepen Joden zich niet melden'.

16 juli 1942
Vanuit Westerbork vertrekt de eerste trein met Amsterdamse Joden richting Auschwitz. Geen van de inzittenden keert terug.
Alle Joden tussen de 15 en 40 jaar dienen zich te melden, ondertussen maken de nazi's al jacht op hen in de Amsterdamse straten. De Hollandsche Schouwburg is aangewezen als verzamelplaats.

22 juli 1942
De eerste grote Poolse razzia is een feit, Joden worden massaal weggevoerd uit de door de Duitsers gecreëerde getto's, waaronder Warschau. De meesten zullen nooit meer terugkomen uit de concentratiekampen.
De Hollandsche Schouwburg wordt daadwerkelijk in gebruik genomen als verzamelplaats van waaruit Joden gedeporteerd worden naar Westerbork om van daaruit naar een werk- of vernietigingskamp te worden gezonden.

28 juli 1942
De Duitsers kondigen de maatregel af dat binnen een paar dagen alle herenfietsen ingeleverd dienen te worden. Nederland is een volk dat fietst, de verontwaardiging is dan ook groot, maar de bezetter houdt voet bij stuk. Als iemand na 28 juli nog een herenfiets in zijn bezit heeft wordt hij zwaar gestraft.

31 juli 1942
Joden mogen niet meer bij kappers komen.

6 augustus 1942
Ook in Nederland worden er razzia's gehouden omdat niet alle Joden zich vrijwillig melden, opnieuw laat de Joodse Raad zich voor het karretje van de nazi's spannen door te dreigen dat iedereen die niet meewerkt terstond naar concentratiekamp Mauthausen zal worden gedeporteerd.
De gemeente, het spoorwegpersoneel en de politie werken mee aan de razzia's en deportaties.

5 september 1942
De zilveren rijksdaalders, guldens, halve guldens, kwartjes en dubbeltjes en de bronzen halve stuivers worden uit de roulatie genomen.

15 september 1942
Joden mogen niet meer studeren.

23 oktober 1942
Het Britse Achtste Leger onder Generaal Montgomery begint in Egypte de slag van El Alamein.

24 november 1942
Klokkenroof, diverse klokken worden uit kerktorens getakeld om te worden omgesmolten tot wapentuig. Enkele klokken mogen blijven hangen zodat de Duitsers die kunnen luiden als de geallieerden naderen.

3, 4 december 1942
Misschien wel de meest dramatische dagen in de geschiedenis. De eerste berichten dat er zich in de Duitse concentratiekampen vreselijke dingen afspelen bereiken het westen. Het bestaan van gaskamers dringt langzaam door tot de vijanden van Hitler die uit is op het uitroeien van de Joden.

13 december 1942
Tijdens de viering van het 10-jarig bestaan van de NSB wordt bekend gemaakt dat Anton Mussert 'Leider van het Nederlandsche Volk' is geworden.

17 december 1942
Op deze dag komen de eerste berichten over massale moordpartijen als volgt naar buiten:
'De Duitse autoriteiten zijn bezig met het ten uitvoer brengen van Hitlers plannen om de Joden in Europa uit te moorden. Uit alle bezette gebieden worden Joden onder afschuwwekkende en mensonterende omstandigheden naar Oost-Europa getransporteerd. In Polen worden de getto's stelselmatig ontdaan van alle Joden. Van degenen die zijn weggehaald is nooit meer iets vernomen.'

januari - februari 1943
De Duitsers laten Rusland voor wat het is en trekken zich terug, ze hebben de troepen van het oostfront hard nodig want de geallieerden rukken op. Sicilië wordt ontzet waarvoor Mussolini de prijs betaalt want hij wordt door de nazi's opgepakt.
De geallieerden weten Mussolini te bevrijden die zich vervolgens als 'dank' weer aansluit bij nazi-Duitsland.

16 januari 1943
Vanuit de Hollandsche Schouwburg worden de eerste 450 Joden gedeporteerd naar Kamp Vught dat drie dagen daarvoor is geopend.

18 januari 1943
De eerste opstand van de Joden in Warschau is een feit. De Poolse stad was toen een getto.
In Nederland worden de rantsoenen op vlees en melkproducten verlaagd.

4 februari 1943
Via Radio Oranje in Londen spoort premier Gerbrandy de ambtenaren in Nederland aan om de Duitse bezetter meer tegen te werken.

5 februari 1943
Als Joden een klacht of verzoek willen indien bij een overheidsinstantie kan dat niet meer rechtstreeks. De Joodsche Raad moet zorgen voor een eerste schifting.
Hendrik Seijffardt was generaal in het Nederlandse leger die collaboreerde met de Duitsers. Toen het gerucht ging dat hij minister van Oorlog zou worden in een kabinet onder leiding van Mussert werd hij in zijn huis neergeschoten door verzetsgroep CS-6. Een dag later stierf hij.

6 februari 1943
Als wraak op de dood van Seijffardt sluiten de Duitsers alle universiteiten in Nederland, dus ook die in Amsterdam. er volgden Duitse razzia's op studenten waar ook veel NSB'ers bij betrokken waren.

10 februari 1943
Vanuit de Hollandsche Schouwburg worden de eerste transporten voor alleen Joodse kinderen georganiseerd. Ze vertrekken met de trein naar Polen om nooit meer terug te komen.

1 maart 1943
In New York gebeurt er iets opmerkelijks waarop Duitse officieren die tijdens de processen na de oorlog zeiden dat ze 'van niets' wisten op gewezen hadden moeten worden. 75.000 Amerikaanse joden eisen tijdens een demonstratie op straat dat de Amerikaanse regering iets doet om de vernietiging van het Joodse volk in Europa te stoppen.
De regering doet niets.

2 maart 1943
De eerste groep Joden wordt van de Hollandsche Schouwburg naar Kamp Sobibor gedeporteerd.

13 maart 1943
Bankbiljetten van 500 en 1.000 gulden zijn per direct ongeldig.

27 maart 1943
Dat Nederland goed bijhield wie wie was en waar hij of zij woonde kwam de Duitsers goed van pas. Later zou blijken dat ook de Joodse Raad meewerkte aan het verstrekken van adressen van Joden maar het bevolkingsregister van Amsterdam was voor de bezetter gelijk al een informatiebron van onschatbare waarde.
Tijdens de oorlog bevond het bevolkingsregister zich in de voormalige concertzaal van Artis, de op dat moment in Amsterdam wonenden tienduizenden Joden stonden vermeld.
Een verzetsgroep, (onder wie Gerrit van der Veen) blies het gebouw op. Van der Veen gaf ook leiding aan een vervalsersgroep, op 12 mei 1944 werd hij gearresteerd en op 10 juni 1944 ter dood veroordeeld. Het vonnis werd nog diezelfde dag in de Overveense duinen voltrokken.

10 april 1943
Veel Joden doken onder op het platteland, de Duitsers kondigden een maatregel af waarin het bieden van onderdak, in welke vorm dan ook, verboden was. Joden mochten zich onder geen beding nog in Friesland, Groningen, Drente, Overijssel, Gelderland, Noord-Brabant, Limburg of Zeeland bevinden.

12 april 1943
De Duitsers maken bekend in de Poolse plaats Katyn massagraven te hebben gevonden waar Poolse officieren zijn omgebracht door de NKVD, de Russische geheime dienst, later de KGB.

19 april 1943
In het getto van warschau wordt de weerstand tegen de nazi's nieuw leven ingeblazen met aanslagen op de agressors. De Waffen SS slaat ongenadig hard terug. Op deze dag wordt de eerste opstand van Warschau herdacht.

23 april 1943
Na de afkondiging, twee weken eerder, dat Joden zich moesten melden en zich niet meer op mochten houden in de provincie werden Friesland, Groningen, Drente, Overijssel, Gelderland, Limburg, Zeeland en Noord-Brabant 'Judenrein' verklaard.

30 april 1943
Het verzet bundelt de krachten in de RVV (Raad van Verzet.)

7 mei 1943
Alle mannen tussen de 18 en 35 jaar moeten zich melden bij de arbeidsbureau's voor Arbeitseinsatz in Duitsland.

13 mei 1943
Op 1 mei 1941 moesten Joden hun radio's inleveren, twee jaar later gold die maatregel voor alle Nederlanders. Er werd een bonnetje gegeven zodat je later de radio weer terug kreeg, in werkelijkheid gingen de radio's naar Duitsland.

16 mei 1943
Het verzet in Warschau wordt gebroken door de SS.

26 mei 1943
Tijdens een razzia worden Joden uit Amsterdam-Centrum naar het Muiderpoortstation overgebracht en per trein naar Westerbork gedeporteerd.

30 mei 1943
Josef Mengele wordt benoemd tot kamparts in Auschwitz.

5 juni 1943
Het enige luide protest van Anton Mussert (NSB) tegen de bemoeienis van de SS.

11 juni 1943
SS leider Heinrich Himmler is zo kwaad over de opstanden in Warschau dat hij beveelt alle Joden in het Poolse getto te vermoorden.

14 juni 1943
De eerste treinen vertrekken vanuit Amsterdam richting Westerbork, het kamp waar Joden worden ondergebracht alvorens zij op transport worden gesteld naar een Duits concentratiekamp.

20 juni 1943
'Grossaktion', opnieuw een grote razzia, dit keer in Amsterdam Zuid en Oost, de laatste ruim vijf duizend overgebleven Joden worden door de Amsterdamse politie bijeengebracht en naar het Muiderpoortstation vervoerd. Per trein gingen ze naar Auschwitz, Bergen-Belsen en Sobibor om nooit meer terug te komen.
De nacht erop werden alle huizen leegegehaald door speciale eenheden van de Duitsers, de firma Puls, buren en roversbendes.

25 juni 1943
Amsterdamse artsen die zich niet hebben aangesloten bij de Artsenkammer worden door nazi's belaagd.

1 juli 1943
Twaalf plegers van de aanslag op het Bevolkingsregister van Amsterdam worden vermoord.

17 juli 1943
Fokker had in Amsterdam Noord een aantal fabrieken waar de Duitsers wapens en vliegtuigen hadden opgeslagen. De geallieerden bombardeerden de fabrieken, maar door een goede camouflage door de Duitsers mistten alle bommen hun doel.
Meer dan 160 Nederlanders in de omliggende huizen kwamen om.

25 juli 1943
Benito Mussolini, dicator in Italië, wordt gearresteerd, maar twee maanden later alweer bevrijd door de Duitsers. Mussolini werpt de kersverse regering omver maar zijn broze gezondheid belette hem om ook daadwerkelijk te regeren, de Duitsers gebruikten hem als stroman.

2 september 1943
Koningin Wilhelmina houdt vanuit Londen via de radio een toespraak en richt zich tot het Nederlandse volk. Zij pleit voor een militair bestuur na de oorlog. Zij heeft dan al niet veel op met de Nederlandse regering in ballingschap maar wil naar verluidt Prins Bernhard naar voren schuiven alls opperste bevelhebber van de strijdkrachten.
De pers in Nederland reageert ontzet.

27 september 1943
De ondergrondse krant Het Parool meldt dat Joden in Auschwitz vergast worden, de geruchten zijn nu harde feiten.

28 september 1943
Er zijn nog zo weinig Joden over dat de Joodse Raad zich aan het opheffen is, het Joods Weekblad verschijnt vandaag voor het laatst. De eerste uitgave was op 11 april 1941.

29 september 1943
De laatste Joden worden 'verzameld', De 'opbrengst' is tienduizend mensen waarmee Nederland gezuiverd is van Joden. In werkelijkheid zitten er nog een flink aantal ondergedoken, maar zeker honderdduizend Joden zijn van huis en haard verdreven.

30 september 1943
De laatste Joden worden 'verzameld', De 'opbrengst' is tienduizend mensen waarmee Nederland gezuiverd is van Joden. In werkelijkheid zitten er nog een flink aantal ondergedoken, maar zeker honderdduizend Joden zijn van huis en haard verdreven.

16 november 1943
De Amerikanen bombardeerden een fabriek in Noorwegen waar zwaar water voor de Duitsers werd geproduceerd waarmee zij attoombommen wilden maken. Hierdoor werd het Duitse atoomprogramma voldoende vertraagd.

22 november 1943
De LO richt de Persoonsbewijzen-Sectie (PBS) op. 28 november 1943
Een historisch pact wordt gesloten. Rusland zegt Amerika steun toe bij het ten val brengen van Japan.
Deze 'deal' wordt gesloten tijdens een ontmoeting tussen Roosevelt en Stalin waarbij ook Churchill namens Engeland aanwezig is. Deze ontmoeting is het begin van de tegenaanval op Duitsland. De landing (D-day) op het vasteland vanaf Engeland wordt hier besproken en besloten.
Gewacht zal worden totdat het weer beter is; lente 1944.

november - december 1943
Het Joodse vraagstuk in Nederland wordt door de nazi's beschouwd als zijnde opgelost.

2 december 1943
Mussert gaat als 'Leider van Nederland' naar Adolf Hitler in Berlijn, het Jodenprobleem is in Nederland opgelost. Om verdere fraude te voorkomen moet iedereen zijn stamkaart omwisselen.


januari 1944
De Duitsers leiden verliezen aan het Oostfront, de Russen rukken op

januari - februari - maart - april - mei 1944
Prins Claus moet net als iedere gezonde jonge Duitse man arbeid verrichten in Duitsland, na twee maanden wordt hij militair en voegt zich bij de 90ste pantserdivisie in Italië.
In mei 1945 wordt Claus door de Amerikanen bij het plaatsje Merano gevangen genomen. In december keert Claus alweer terug naar zijn familie in Duitsland (Dotzingen.)

1 februari 1944
Hoewel delen van Europa, en zelfs het zuiden van Nederland al bevrijd zijn, pakken de Duitsers in Amsterdam nog enkele notabelen van Joodse afkomst op om ze op transport te zetten.

22 februari 1944
Enschede, Deventer en vooral Nijmegen worden door geallieerde bommenwerkpers per ongeluk onder vuur genomen. Men dacht Duitse steden te treffen.
Op 10 december gebeurde hetzelfde bij Leiden.

1 maart 1944
Onder leiding van Rauter wordt de Nederlandsche Landwacht opgericht, met louter NSB'ers in de gelederen, die jacht maakten op de laatste Joden en tijdens de hongerwinter veel voedsel stalen.

1 mei 1944
De verzetsgroep rond Gerrit van der Veen pleegt een aanslag op het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. De poging mislukt.

16 mei 1944
Na de Joden zijn nu de zigeuners aan de beurt, in heel Nederland vinden er razzia's plaats waarbij jacht wordt gemaakt op zigeuners, maar ook 'a-socialen' worden opgepakt en afgevoerd.

6 juni 1944
D-Day Amerikaanse, Canadese en Britse soldaten landden op de Franse kust. Het begin van de bevrijding van Europa is in gang gezet.

10 juni 1944
Gerrit van der Veen wordt door de Duitsers vermoord.

juli 1944
De ontruiming van Joodse woningen (M-Aktion) wordt formeel afgesloten, 29.000 woningen zijn ontruimd. Gedurende deze maand maken de bezetter en zijn handlangers gebeten jacht op mannen die zich niet gemeld hebben voor de Arbeitseinsatz.

3 juli 1944
Het GAC wordt opgericht, deze 'Groote Advies-Commissie der Illegaliteit' bestond uit een groot aantal verzetsgroepen die besloten op aandringen van Konigin Wilhelmina zich te verenigen. Het doel was om het rechtse verzet te bundelen, tot op dat moment was het linkse verzet onder leiding van de Communisten beter georganiseerd. Toch was ook het linkse verzet deelnemer.
Tweede doel was om direct na de oorlog grip te houden op de samenleving en plannen te maken voor de toekomst. Tot 9 mei 1945 heette het GAC de Contact-Commissie (CC.) Op 24 juli 1946 werd het GAC opgeheven.

20 juli 1944
Kolonel Von Stauffenberg wil een aanslag plegen op de nazi kopstukken, Himmler en Gõring zijn afwezig maar Hitler wel, helaas komt hij er vanaf met wat lichte verwondingen.
Op 11 en 15 juli probeerde Von Stauffenberg het ook al, niet alle nazi-kopstukken waren aanwezig waarop de aanslag tot tweemaal aan toe werd afgeblazen.

1 augustus 1944
Tweede opstand van Warschau.

4 augustus 1944
Het is vroeg in de morgen, de Duitsers vallen het Achterhuis binnen en voeren alle bewoners weg naar het doorvoerkamp Westerbork. Een maand later gaan ze richting Auschwitz en Bergen-Belsen, waar Anne Frank en haar zus Margot in maart 1945 sterven aan uitputting, ziekte en ondervoeding.

7 augustus 1944
Duitsland herpakt zich en zet alles en iedereen in voor een tegenaanval. De winter nadert dus haast is geboden. Het oost-front gaat verloren aan de Russen omdat daar nauwelijks nog Duitse troepen zijn. De Russen komen aan bij de concentratiekampen en zien daar de verschrikkingen.

26 augustus 1944
Parijs wordt ontzet.

3 september 1944
Na bijna een maand te zijn vastgehouden in Westerbork wordt de Familie Frank naar Auschwitz gedeporteerd. Het zal tevens de laatste deportatie vanuit dit horrorkamp zijn. Koningin Wilhelmina zegt in haar rede dat de totale bevrijding aanstaande is en dat Prins Bernhard benoemd is tot bevelhebber der strijdkrachten.

5 en 14 september 1944
Dolle Dinsdag, groot feest. Zuid-Nederland staat op het te worden bevrijd, ook in Noord-Nederland denkt men dat men snel bevrijdt is van de Duitsers. De oorlog woedt in het noorden echter nog meer dan een half jaar voort. De hongerwinter stond voor de deur en operation Market Garden mislukte falikant.
Negen dagen na Dolle Dinsdag werd het zuiden dan toch ontzet, het noorden op 5 mei 1945.
In Amsterdam gaan de OD (ordedienst), LKP (landelijke knokploegen) en RVV (raad voor het verzet) op in de opgerichte Binnenlandse Strijdkrachten met Prins Bernhard als leider. Onder de codenaam Delta-Centrum vindt zeer regelmatig overleg plaats.

13 september 1944
De geallieerden voeren een aanval vanuit de lucht uit op Auschwitz. Omdat er bij dergelijke acties veel onschuldige slachtoffers zullen vallen blijft het bij deze ene actie. Later zou blijken dat dat voor niets is geweest omdat de Duitse gaskamers nog volledig in tact en in bedrijf waren.
De laatste vergassingen vonden pas bijna twee maanden later plaats.

14 september 1944
Nadat de Poolse en Russiche troepen een verbond tegen de nazi's zijn aangegaan veroveren zij gezamelijk de rechteroever van de Wislarivier die door Warschau stroomt.
Vier maanden later steken zij de rivier over en nemen Warschau in.

17 september 1944
De opmars van de geallieerden is tot stand gebracht, als reactie hierop willen ze het land lam leggen, radio Oranje roept op tot een spoorwegstaking. Aldus geschied, de staking wordt ingezet door 30.000 werknemers en zou duren tot na de bevreiding.

17 september 1944
Operation Market Garden, beter bekend als de slag bij Arnhem, wat overigens niet geheel de lading dekt. Market Garden werd door de geallieerden totaal verkeerd ingeschat. Als deze mislukte actie wel was geslaagd zou de oorlog in de zomer van 1944 zijn afgelopen en had, bijvoorbeeld, Anne Frank nog geleefd.
De geallieerden bereikten Arnhem te laat waardoor het noorden van Nederland de hongerwinter van 44 moest doormaken.
De actie begon in het zuiden met operatie Garden (grondtroepen) en moest eindigen door de inname van bruggen in het noorden door para's (operatie Market.) Dat laatste duurde zes maanden te lang.

21 - 23 september 1944
De Duitsers verwoesten voor een groot deel de havens van Amsterdam en Rotterdam om te voorkomen dat de geallieerden er gebruik van kunnen maken.
De stoottroepen worden opgericht en bestaan uit verschillende verzetsorganisaties in het bevrijde zuiden van Nederland.

29 september 1944
Wachtmeester bij de Amsterdamse politie, F. W. A. Koole, wordt geliquideerd.

7 oktober 1944
Wachtmeester bij de Amsterdamse politie, C.J. van Duyn wordt neergeschoten maar overleefd de aanslag.

7 oktober 1944
Er breekt opstand uit in Auschwitz, een kleine 500 gevangenen weet te ontsnappen, allen worden nog dezelfde dag weer opgepakt en in het kamp doodgeschoten om een voorbeeld te stellen.

14 oktober 1944
Erwin Rommel, Duits generaal, zelfmoord.

21 oktober 1944
De geallieerden trekken Zuid-Duitsland binnen en omsingelen de Duitse troepen die in de buurt van Aken gelegerd zijn. Dit is het eerste teken dat de nazi's op eigen terrein de controle aan het verliezen zijn.

23 oktober 1944
Tijdens de hongerwinter van 44-45 wordt de gaarkeuken de belangrijkste plaats voor arme Amsterdammers om aan eten te komen. De aanvoer is slecht doordat de Duitsers alle lijnen hebben afgesloten.

24 oktober 1944
Nadat een officier van de Sicherheitsdienst is vermoord eisen de Duitsers de uitlevering van de daders. Omdat niemand zich meldt worden er op de Apollolaan 29 mensen gefussileerd. Tegelijkertijd stoppen de Duitsers de aanvoer van gas.

30 oktober 1944
Op 28 oktober 1944 wordt de Amsterdamse Judith Belinfante-Mendes da Costa weggevoerd van Theresienstadt naar Auschwitz waar zij als een van de laatsten op 30 oktober wordt vergast. Haar man was onderweg reeds overleden.

31 oktober 1944
De oprichting van de MARVA (Marine Vrouwen Afdeling) is een feit, voornamelijk een tekort aan mankracht wordt als argument gegeven voor de oprichting.

20 november 1944
Er worden zoveel bomen in het Vondelpark gekapt om te dienen als brandstof voor kachels dat het park hermetisch wordt afgesloten en bewaakt.

26 november 1944
De Engelsen blonken niet uit in slagvaardig- en trefzekerheid. Bij een bombardement op het hoofdkwartier van de SD in de Euterpestraat vallen er ruim 60 slachtoffers onder de Amsterdamse bevolking.

2 december 1944
De Duitsers zetten grote delen van de Betuwe onder water om te voorkomen dat de geallieerden op kunnen rukken.

4 december 1944
De hongersnood is dermate groot dat de kerken een indringend beroep op Seyss-Inquart doen om het ergste leed te verzachten, voor de eerste keer stemt hij toe.

16 december 1944
Het Ardennenoffensief is de laatste grote slag die de Duitsers en de geallieerden met elkaar leveren, de Duitsers delven uiteindelijk het onderspit. Hierdoor komt Antwerpen onder de invloedsfeer van de geallieerden en kan de aanvoer naar de Duitsers via de haven van de stad worden afgesneden.
De slag duurt ruim vijf weken.

januari - februari - maart 1945
De hongerwinter vergt veel van, vooral, de Amsterdammers. Er zijn bijvoorbeeld geen kolen en aardappelen meer waardoor er naast kou ook veel hongersnood heerst. Van het platteland worden er suikerbieten aangevoerd om de aardappeltekorten op te vangen.
De Duitsers blijven razzia's houden en zetten veel mensen op transport. Kinderen gaan naar het platteland om aan te sterken, naar schatting 17.000 Amsterdamse kinderen gaan voornamelijk naar Friesland.

17 januari 1945
De Russen bereiken Warschau en de Duitsers horen dat de Russen ook Auschwitz naderen en starten de Dodenmarsen, ongeveer 60.000 totaal uitgeputte mensen beginnen aan een vele kilometerslange tocht.

18 januari 1945
Op deze dag worden er bij theehuis Rozenoord voor het eerst Amsterdammers (16) van de Deltagroep vermoord door de Duitsers. De daarop volgende dagen vallen er rond de 140 slachtoffers.

23 januari 1945
De regering in ballingschap onder leiding van Gerbrandy, biedt na zachte dwang haar ontslag aan Koningin Wilhelmina aan.

25 januari 1945
Het door de Duitsers ingezette Ardennenoffensief is mislukt, de Duitsers zijn teruggedrongen naar waar het offensief in december 1944 begon.

27 januari 1945
De Russen bevrijden Auschwitz. Otto Frank is een van de overlevenden die wordt aangetroffen. Tienduizenden gevangenen lopen inmiddels in een dodenmars. Op deze dag vindt jaarlijks de Holocaust Memorial Day plaats.

30 januari 1945
Opnieuw worden er leden van het Amsterdamse verzet door de Duitsers opgepakt en vermoord bij Rozenoord.

2 februari 1945
Veel bordjes in Amsterdam met de tekst 'Voor Joden Verboden' werden onderschreven door de naam Feitsma. Jan Feitsma was een NSB'er die de hoogste positie bij de Amsterdamse afdeling van het Openbaar Ministerie bekleedde en uit hoofde van die functie opdracht gaf tot de verboden.
Door het verzet werd hij van zijn fiets afgeschoten en stierf ter plaatse.

4 februari 1945
Conferentie van Jalta begint waarin Churchill, Stalin en Roosevelt bespreken wat er met Europa moet gebeuren na de Tweede Wereldoorlog.

7 februari 1945
Als vergelding voor de dood van Feitsma pakken de Duitsers vijf bekende Amsterdammers op en schieten hen dood bij theehuis Rozenoord aan de Amsteldijk.

14 februari 1945
Het door de geallieerden gebombardeerde Dresden kost tienduizenden het leven, de stad is nagenoeg helemaal verwoest en moet het moreel van de Duitse troepen breken.

23 februari 1945
Gerbrandy vormt zijn derde kabinet in ballingschap.

maart 1945
Hoewel de Duitsers weten dat steeds meer kampen worden ontzet door de geallieerden blijven zij Joden en (vermeende) leden uit het verzet op transport zetten en vermoorden.
Zo komt de gehele familie Frank, op vader Otto na, om het leven in kampen. De precieze datum is niet bekend, zelfs niet of ze vermoord zijn of gestorven aan uitputting en ziektes. Ook is niet bekend waar de lijken zijn gebleven. Zeer waarschijnlijk zijn zij verbrand.
Op het Weteringplantsoen vindt de laatste grote openbare slachting plaats als 36 mannen worden doodgeschoten.

4 maart 1945
Anton Mussert probeert het land te onvluchten maar strand in Den Haag waar hij op 7 mei wordt gearresteerd.

7 maart 1945
Hanns Albin Rauter was de hoogste SS'er in Nederland. Het verzet pleegde een aanslag op hem die hij overleefde. Als vergelding vermoordde de nazi's 300 Nederlanders waarvan 59 bij theehuis Rozenoord.
Na de oorlog werd Rauter ter dood veroordeeld en geëxecuteerd.

12 maart 1945
Aan het Weteringplantsoen vermoorden de Duitsers 36 'Nederlandse politieke tegenstanders'.

6 april 1945
De Russenoorlog begint op Texel, een gebeurtenis die dood en verderf op het eiland zaait. Een 'vergeten' oorlog.

12 april 1945
Kamp Westerbork wordt bevrijd, een dag later komt Koningin Wilhelmina aan in Ede.

17 april 1945
Hannie Schaft, communiste en verzetsheld, wordt door de Duitsers in de Kennemerduinen doodgeschoten.

21 april 1945
Berlijn valt ten prooi aan de Russen, Hitler heeft besloten in zijn bunker te blijven, in tegenstelling tot Heinrich Himmler en Hermann Göring die Berlijn en dus de Führer verlaten.
Hitler beviel om alle documenten in de gebouwen van de SS en de Wehrmacht in Berlijn te vernietigen om te voorkomen dat de Russen ze in handen zouden krijgen.

24 april 1945
De gaarkeukens in Amsterdam kunnen de toestroom van armen niet meer aan en moeten noodgedwongen de deuren sluiten. Diezelfde dag wordt er bekendgemaakt dat geallieerden voedseldroppings zullen organiseren met goedkeuring van de Duitsers. Dit blijkt een misverstand te zijn want de Duitsers dreigen met hun afweergeschut de vliegtuigen uit de lucht te halen.

28 april 1945
Hitlers' bondgenoot Mussolini voelt zich verraden door de nazi's en slaat op de vlucht, hij wordt herkend en direct gelynchd. Tegelijkertijd vaardigt Hitler een arrestatiebevel voor Himmler uit omdat die onderhandelt met de Britten en Amerikanen over vrede.

29 april 1945
Operatie Manna wordt uitgevoerd. Britse vliegtuigen droppen voedselpakketten boven nog bezette delen van Nederland. Honderdduizenden Nederlanders zaten in de hongerwinter van '44 - '45 maanden zonder behoorlijk eten.
Adolf treedt in het huwelijk met Eva Braun.

30 april 1945
Negen dagen nadat Berlijn is gevallen plegen Adolf Hitler en zijn vrouw Eva Braun zelfmoord, hun stoffelijke overschoten worden zoals vooraf door Hitler bevolen, verbrand.

5 mei 1945
De overgave door de Duitsers wordt getekend in hotel De Wereld in Wageningen. Nederland mag dan bevrijdt heten, de Duitsers zitten in Amsterdam nog verschanst in gebouwen. De Canadezen zijn onderweg, maar de Engelsen zijn al in de stad. Echter, die rijden zich vast in de menigte en keren om.
De chaos is compleet en escaleert. In Nederland vieren we de bevrijding op 5 mei maar voor Amsterdam kwam de zegetocht pas twee dagen later, want...

7 mei 1945
...de Duitsers geven zich over, maar dat moet formeel gebeuren. Een Duitse commandant moet aan een commandant van de geallieerden zijn wapen overhandigen. Duitse militairen wachten op het bevel van hun meerderen om de strijd te staken. Twee van hen worden aangehouden maar weigeren zich over te geven, dat moet via de officiële weg, zo stellen zij.
Op het dak van de Groote Club aan de Dam zien Duitse militairen dat er geschoten wordt op de aangehouden Duitsers en een auto van de Wehrmacht. Vanaf het dak openen ze het vuur op de vele mensen op de Dam die op de Canadezen staan te wachten.
Na de schietpartij liggen er 19 doden en 117 gewonden op de Dam. Twee dagen na de bevrijding dus. In de dagen daarna overlijden er nog eens 12 mensen aan de gevolgen van de verwondingen die zij opliepen

7 mei 1945
Ook op het Centraal Station wordt er geschoten, daar laten 17 Duitsers en 2 Nederlanders het leven. Op de Amstelveenseweg en bij het hoofdbureau van politie aan de Lijnbaansgracht vallen er eveneens doden, hoewel de oorlog feitelijk al is afgelopen.

7 mei 1945
Mussert wordt gearresteerd.

8 mei 1945
Europa is officieel geheel bevrijd van de Duitse bezetters, dus ook Amsterdam. Vreemd, want een dag later gebeurt dit nog...

9 mei 1945, zeven uur in de morgen
...heel Nederland is bevrijd, maar Amsterdam nog niet. Hoewel er geen schermutselingen meer zijn overhandigde pas op deze dag, een dag dus nadat officieel de oorlog in Europa ten einde was verklaard, de Duitse bezetter zijn wapens aan de Canadezen waarmee er ook voor Amsterdam een einde kwam aan een tragedie.
Tot dat moment hadden de Duitsers de Groote Club op de Dam in handen gehouden en durfde niemand de Dam op te gaan.
Het ontwapenen van de Duitsers door eigen ordetroepen was logisch, maar niet doordacht. Het is absurd om gewapende Duitsers door de Amsterdamse straten te laten lopen terwijl Hitler al dood was en de strijd gestreden. Helaas waren er hierdoor op 7 mei zeker 45 doden en vele gewonden te betreuren.
De Duitsers hadden iets te lang gehoor gegeven aan 'Befehl ist Befehl', elders in de wereld duurde WOII nog maanden voort.

20 mei 1945
De Russenoorlog op Texel staat bekent als 'Het Laatste Slagveld Van Europa', de Duitsers hielden hier nog flink huis totdat op deze dag de Canadezen de oversteek maakten van het vaste land naar Texel.

20 mei 1945
Heinrich Himmler wordt gearresteerd, maar op dat moment nog niet herkend als de leider van de gevreesde SS. Voor onderzoek wordt hij naar een arts ovegebracht die hem op 23 mei wil onderzoeken. Als de man zijn mond wil onderzoeken wendt Himmler zijn hoofd af en bijt op een cyaankali capsule die in een holte van zijn gebit verstopt zit en ongetwijfeld door de arts zou zijn gevonden.
Na een doodsstrijd van een kwartier overlijdt Himmler. Zijn graf is nooit bekend gemaakt om te voorkomen dat neo-nazi's er een bedevaartsplaats van maken.

3 juni 1945
Otto Frank is als enige overlevende van de acht onderduikers in het achterhuis weer terug in Amsterdam.

juni - juli 1945
Duitsland wordt opgedeeld, het gezag wordt overgenomen door de geallieerden. De vroegere volkerenbond gaat de Verenigde Naties heten. Koningin Wilhelmina komt terug in Nederland na meer dan vijf jaar in Engeland te hebben gewoond. De Amerikanen en de Britten dreigen Japan met een kernoorlog maar die geloven niet dat het zo ver zal komen.

18 juli 1945
Otto Frank krijgt met zekerheid te horen dat zijn dochters de oorlog niet hebben overleefd.

6, 9 en 15 augustus 1945
De Amerikanen gooien atoombommen op Hiroshima en Nagasaki om de Japanners te dwingen de vijandelijkheden te staken. Op 15 augustus bied Japan aan zich zonder voorwaarden vooraf over te geven. Hiermee eindigt feitelijk de Tweede Wereldoorlog.

2 september 1945
Op het slagschip USS Missouri tekent Japan een verdrag waarmee er officieel een einde komt aan de Tweede Wereldoorlog.

24 oktober 1945
De Volkerenbond, die in 1941 werd ontbonden, gaat verder onder de naam Verenigde Naties. Het militaire deel wordt NAVO genoemd.

20 november 1945
De Neurenberg processen beginnen.

1945 - 1948
De Nederlandse Joden die met 110.000 werden afgevoerd overleefden veelal de kampen niet, zo'n 8.000 kwamen terug waarvan de helft op zoek ging naar hun ouderlijk huis en spullen. In geen enkel geval werd er nog iets aangetroffen.
Nederland stond niet te trappelen, de vreugde van het bevrijdingsfeest werd in de ogen van velen verstoord door het 'gejammer' van de Joden. Het anti-semitisme wakkerde zelfs aan. Er was geen begrip en mededogen.
De teruggekeerde Jood voelde zich een vreemdeling in zijn eigen stad. Zelfs Joods Amsterdam had geen oog meer voor hen.
Kijk hier verder voor de periode 1945 - 1948

4 mei 1946
De eerste maal dat er een dodenherdenking plaatsvindt en dat er om acht uur twee minuten stilte wordt gehouden. De volgende dag wordt de bevrijding uitbundig gevierd.

Kijk voor een overzicht van personen en gebeurtenissen op: FEITEN TWEEDE WERELDOORLOG

En voor de hoofpersonen tijdens de Tweede Wereldoorlog: HIER.


Bijna alle grote wereldmachten stonden tegenover elkaar. Aan de ene kant Duitsland, Italië en Japan, aan de andere kant de geallieerden, met Engeland, Frankrijk, de VS, Canada, de Sovjet-Unie en China.
27 van de 110 miljoen soldaten sneuvelden (1 op de 4.) Er stierven 25 miljoen burgers. De kosten van de oorlog worden geschat op 50 miljoen euro per uur.