De Dokwerker

De beul van Mauthausen

Met enige regelmaat krijg ik verhalen onder ogen of wordt mij gevraagd iemand te interviewen, iemand die een uniek verhaal heeft, althans, dat denkt men zelf. Meestal is het een 'reeds verteld verhaal', ik bedoel dat niet negatief, maar vaak heeft iemand iets meegemaakt wat sterk lijkt op wat een ander ongeveer ook zo heeft beleefd.

Niet gek natuurlijk, er is veel gebeurd tijdens de bezettingsjaren.

De kampen

Rondom de vele kampen in Europa weten we soms relatief weinig, wist je bijvoorbeeld dat Auschwitz niet één kamp was! Het complex bestond uit Auschwitz I, Auschwitz-Birkenau en Auschwitz-Monowitz. Daarnaast waren er nog meer dan veertig sub-kampen, er stonden honderden barakken.

Ongeveer 400.000 mensen moesten werken in een van de kampen rondom Auschwitz.

De Duitsers wilden geen vernietigingskampen op eigen grondgebied, ze weken daarvoor uit naar onder andere Polen, maar reeds in 1938 werd begonnen met de bouw van concentratiekamp Mauthausen. Dwangarbeiders moesten graniet 'winnen', daarvoor hadden ze eerst een 186 treden hoge trap moeten uithouwen uit de granieten rots. Velen overleefden de 'trap des doods' niet.

Mauthausen was met 49 nevenkampen het grootste Duitse kamp in Oostenrijk.

Hans de Doder

Mauthausen had één gaskamer in een keldervertrek waarin zich tevens twee verbrandingsovens bevonden. Alvorens de doden werden verbrand trok een arts de gouden tanden uit de mond van de slachtoffers.
Een van de 'beulen' in Mauthausen was ene Hans die de bijnaam 'Hans de Doder' kreeg. Ik ben op zoek naar meer informatie over hem.

In 2018 werd bekend dat de in het Duitse plaatsje Neukölln, vlakbij Berlijn, wonende Hans H. (toen 95 en volgens mij heet hij Hans Werner) door het Duitse Openbaar Ministerie in Berlijn aangeklaagd zou worden wegens medeplichtigheid bij de moord op 36.223 gevangenen en het aanzetten tot moord, hij was voormalig SS-bewaker (16^e Kompanie van de SS-Totenkopf Sturmbannes) naziconcentratiekamp Mauthausen.
Op 22 november 2018 werd hij opgepakt, volgens het OM had Hans Werner de opdracht om iedereen die het kamp probeerde te ontvluchten, dood te schieten, een bevel dat hij meermaals zou hebben opgevolgd. Ook was hij zich volgens het OM volledig bewust waar het kamp voor diende en wat hij daar destijds had aangericht.
Hans Werner H. werd er tevens van beschuldigd meermaals aanwezig te zijn geweest bij het toedienen van dodelijke injecties en fusillades.

Hans Werner H. deed volgens het OM dienst als SS-bewaker vanaf de zomer van 1944 tot en met het voorjaar van 1945. In die periode werden er 36.223 mensen vermoord waarbij hij al dan niet direct bij betrokken was.
In december 2018 werd bekend gemaakt dat er onvoldoende bewijs tegen hem was, ook al had hij wel bekend dienst te hebben gedaan als SS-bewaker, maar, volgens zijn eigen zeggen, niet in het hoofdkamp waar de moorden plaats vonden, hij zou kort in een van de kleinere nevenkampen dienst hebben gedaan en in een wapenfabriek.
H. leverde documenten aan waaruit zou blijken dat hij op een missie was met een ander bataljon gedurende een groot gedeelte van de door het Duitse OM genoemde periode. De rechter verweet het OM dat het niet had aangegeven welke periode H. exact wél bewaker zou zijn geweest in Mauthausen.
Vreemd genoeg liet het OM het er daarna bij zitten.

Volgens informatie die ik in juli 2024 ontving woonde Hans Werner H. tijdens de bezetting in het plaatsje Mauthausen, vandaar waarschijnlijk dat hij daar te werk werd gesteld.

En nu? (juli 2024)

Hoewel ik veel moeite heb gedaan kan ik er niet achter komen of hij nog leeft en hoe hij volledig heet. Hij heeft in ieder geval in alle rust in Duitsland zijn laatste dagen kunnen slijten.

Ook sprak ik een 80-jaar oude man die dus op het eind van de oorlog werd geboren en zodoende niet uit eigen ervaringen sprak. Zijn ouders hadden hem veel verteld en dat bracht hem ertoe gedurende zijn leven oorlogsmisdadigers op te sporen. Zo was hij in Zuid-Amerika, maar ook in Oostenrijk.
Daar ging hij naar een adres dat hij van een rabbijn in Antwerpen had gekregen. Bij een slecht onderhouden huis in de buurt van waar voorheen kamp Mauthausen stond kwam hij binnen bij Hans de Doder. Aan de muur hingen drie meer dan levensgrote schilderijen. Links Heydrich, rechts Himmler en in het midden Hitler. Erg verhelderend verliep het gesprek niet met Hans.
Hij meldde het wel bij de autoriteiten, maar er werd niets mee gedaan. Dit speelde zich af in 1983, mijn beller was toen 43 en Hans de Doder 60.
Ook de beller kon mij niet de achternaam van Hans Werner H. vertellen, hij dacht Hans Werner, maar ik weet vrijwel zeker dat dat zijn voornaam is en zijn achternaam met een H begint.