De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

De wereld na de Tweede Wereldoorlog

De jaren 40-45, daar heeft iedereen het altijd over, de kampen, de Jodenvervolging, de razzia's, de honger, het verraad, D-Day, de bevrijding. Maar was het na de oorlog nou zoveel beter? Tijd voor een kort verhaaltje dat 100% waar is.

Het is eind negentiende eeuw
1897, de Joden worden met name in Oost-Europa vervolgd. Het Zionisme krijgt mede daardoor steeds meer vorm. Joden willen een eigen staat en richten een vereniging op die dit moet bepleiten. De haat jegens de Joden brengt velen ertoe naar Palestina te trekken.
Ik ken de discussies over de grond, die laat ik even voor wat het is. Politiek is niet zo mijn ding.

Het is eind twintiger jaren
De Eerste Wereldoorlog is ten einde, de Britten hebben Palestina ingenomen en ijveren voor de stichting van een Joodse staat. In 1920 krijgt Engeland een mandaat, ze moeten zorgen voor twee landen, een voor de Arabieren en een voor de Joden.
Daarop 'knipt' men het land in tweeën.

1937, een cruciaal jaar
De Britten zien de Joden zich ontwikkelen, de Arabieren staan stil. Joden kopen grond en steeds meer vluchtelingen uit Europa die de gevolgen ondervinden van het anti-Joodse klimaat trekken naar Palestina. De Britten zitten dus nog steeds in het gebied maar verbieden de immigratie van Joden, ze mogen mondjesmaat het land in en alleen nog maar grond huren, niet meer kopen.

Het is eind dertiger jaren
Hitler wil van de Joden af, je kunt het mooier maken dan het is maar hij liep te leuren met een bevolkinsgroep waar hij een hekel aan had. Waar dat vandaan is gekomen doet er voor deze pagina niet toe, het gaat om de kwestie en hoe hij dat dacht te kunnen oplossen.
De gekozen Bondskanselier van Duitsland zit dus met een probleem, er is veel werkloosheid, het volk mort maar er is één deel van de bevolking dat je niet hoort, ze zullen ook hun problemen hebben maar ze zwijgen. En werken. Ze zorgen voor elkaar en doen hun ding en hebben één vurige wens: het beloofde land.

Adolf vraagt zich af of hij twee problemen met een enkele en in zijn ogen simpele oplossing, de wereld uit kan helpen. Hij wil de Joden kwijt en van de werkloosheid onder 'zijn' mensen af. De Joden komen eigenlijk overal vandaan. Hitler vindt dus dat de Joden maar terug moeten naar waar ze geboren zijn of geleefd hebben en anders maar naar Palestina.
Daarop vraagt hij de Amerikanen, de Fransen en wat andere landen om Joden op te nemen. Die weigeren allemaal. De Engelsen vraagt hij het immigatiebeleid in Palestina te herzien zodat hij daar Joden naar toe kan sturen. De Britten weigeren waarop Hitler gedacht moet hebben, "dat is mooi, niemand wil ze hebben dus maken ze zich er ook niet druk om als ik ze de gevangenis in gooi". Woorden van die strekking zullen door Adolfs' hoofd hebben gespookt.

1939 - 1945
De oorlog breekt uit, de Joden worden door heel Europa opgepakt en naar werkkampen gestuurd. Als ze niet meer fit genoeg zijn om te werken gaan ze naar de vernietigingskampen. Langzaam dringt het tot de wereld door dat er verschikkelijke dingen gebeuren in de kampen, maar niemand grijpt in.
Uiteindelijk sterven er zes miljoen Joden.

April 1945
Het eind is in zicht, de geallieerden trekken Europa in en verslaan de Duitsers. De militairen zijn niet op de hoogte van wat zij aan zullen treffen in de kampen die zij op het punt staan te bevrijden. Uitgemergelde Attlee en Truman lijven, veel doden. Er worden grote kuilen gegraven om hordes mensen in te begraven.
Het enige dat herinnert aan de massagraven zijn de bordjes: 'plek 17, ongeveer 400 lijken', enzovoort.

Het is eind 1945
In Europa wordt feest gevierd, maandenlang. De Japanners stribbelen nog een beetje tegen, twee atoombommen maken een eind aan alle Japanse illusies, zij geven zich onvoorwaardelijk over. Het is dan al bijna een half jaar vrede in Europa, iedereen gelukkig, zou je denken.

Met de vele vluchtelingen die terugkeren weet men geen raad. De huizen van veel Joden zijn vervallen omdat het hout eruit is gehaald in de hongerwinter om de kachels te laten branden maar ook wonen er vaak anderen in, "wij wonen hier nu", een veel uitgesproken frase in die periode.
De geallieerden richten kampen in, maar daar gaat wel een groot hek omheen en er komen bewakers met mitrailleurs, voor de Joden is er wel een verschil met de periode in de oorlog, ze krijgen beter te eten. Veel landen pleiten opnieuw voor een eigen staat voor de Joden. De Britten, die nog altijd het gezag voeren over Palestina, weigeren. De regel dat er maar 1.500 Joden per maand naar Palestina mogen blijft gehandhaafd, ondanks felle protesten uit de Verenigde Staten.

Sleutelrol Engeland
Churchill kwam als overwinnaar uit de oorlog maar werd bij de verkiezingen verrasend verslagen door zijn linkse tegenstrever Attlee. Churchill was voornemens om de Joodse kwestie op te lossen, dat was in ieder geval het geloof onder de stemmende Engelsen omdat Churchill erg op de schoot zat bij de Amerikanen die niets liever wilden dan de Joden hun eigen staat geven.
Attlee weigerde iedere medewerking en liet in een interview voor televisie zelfs optekenen: "u moet mij maar niet kwalijk nemen en geloven dat ik dit met de beste bedoelingen zeg en niemand wil beledigen maar de enige reden dat de VS, of zeg maar, New York, een eigen staat voor de Joden willen is omdat ze zelf van ze af willen".

Er was dus geen uitzicht voor de Joden op een eigen staat. Ze verbleven nog altijd in kampen, iets wat een doorn in het oog was van Harry Truman, de president van Amerika. Zijn minister Marshall, bekend van het Marshallplan om Europa er weer bovenop te helpen, was fel tegen de vorming van een Joodse staat. Die liet zelfs aan Truman weten dat hij hem zou laten vallen bij de komende presidentsverkiezingen als Truman niet bij zinnen zou komen.
Generaal Patton was in Europa namens de Amerikanen militair verantwoordelijk. Truman liet hem overplaatsen omdat die niet genoeg zou doen om het Joodse vraagstuk op te lossen. Truman voelde zich door zijn bondgenoten Frankrijk en Engeland tegengewerkt maar ook door zijn eigen ministers en legertop. Hij accepteerde echter niet langer dat er in Oostenrijk en Duitsland kampen bewaakt werden door zijn troepen.

De Joden trokken illegaal, als ze konden, richting Palestina. Er vielen veel doden toen de Britten dit met geweld wilden voorkomen. Er werden zelfs duizenden Joden die eenmaal Palestina hadden bereikt in kampen (!) opgesloten en vervolgens onder dwang naar schepen gebracht om met duizenden tegelijk te worden gedeporteerd naar Cyprus en Frankrijk. Frankrijk weigerde echter mensen op te nemen die tegen hun wil aan boord waren gebracht. De Amerikanen kregen de Britten nog altijd niet zover meer Joden naar Palestina te laten gaan.

Het is 1948
Bevan, de Britse Minister van Buitenlandse zaken foetert een Joodse delegatie vierkant uit. "Jullie Joden Bevan vragen altijd maar om alles, is het niet eens genoeg geweest?" Deze woorden zijn opgetekend uit de mond van een van de aanwezigen.
Attlee twijfelt maar zijn ministersploeg niet. De rest van Europa zwijgt. Die willen wel van de Joden af maar bondgenoot Engeland ook weer niet te veel voor de voeten lopen.

De Amerikanen willen via de Verenigde Naties de zaak regelen, daarvoor is een tweederde meerderheid nodig. De landen in Zuid-Amerika luisteren doorgaans naar de grote broer maar omdat Patton en Marshall zich openlijk tegen Truman op blijven stellen komt die steun in het gedrang. Zij zouden zich later ook van stemming onthouden waardoor het westen zelf de beslissing moest nemen.
Doorslaggevende stem zou uiteindelijk Frankrijk worden want de Engelsen willen de Joden niet in eigen huis maar wel de scepter blijven zwaaien over Palestina maar desondanks niet toestaan dat er meer dan 1.500 Joden per maand het land in komen. Er staan er 600.000 te wachten.
Truman doet een laatste beroep op Attlee, "laat er als goed gebaar 100.000 toe", de Britten weigeren opnieuw en de Amerikanen gaan de strijd verder voeren in de VN. Uiteindelijk trekken ze Frankrijk over de streep en een Joodse en Arabische staat is een feit. De Britten zijn zwaar beledigd.

14 mei 1948
Het Joods Agentschap roept de onafhankelijke staat Israël uit. Het grondgebied is een vijfde van wat reeds in 1920 bepaald was als zijnde Joods land. Nu betwisten velen deze rechten, ik zeg er alleen van dat het ooit bepaald is door de voorloper van de VN, of dat nu wel zo'n juiste beslissing is geweest mag betwijfeld worden want zowel in het noorden, het oosten als het zuiden ontstaan er mini-staatjes waar geen zeggenschap over is.
Toen die beslissing viel waren diverse Arabische staten aanwezig, zij stemden naar verwachting tegen, vooraf hadden zij zich verbonden aan het handvest dat zij een tweederde meerderheid zouden respecteren. Dat is tot op de dag van vandaag niet gebeurd.

De Amerikanen doen een laatste verzoek aan de Britten om met financiële steun van Amerika een leger te handhaven maar de Britten zijn te zwaar op hun teentjes getrapt en vertrekken. De hekken van de kampen worden zowel in Europa als in Israël weid opengezet, het immigratie quotom van 50 terugkerenden per dag is van tafel, iedereen is welkom.

Tenslotte
Bovenstaande is bedoeld om een beeld te geven van de jaren na de oorlog tot 1948 waarin het voor veel Nederlanders feest was maar dat de Joden nog drie jaar moesten wachten voor een oplossing. Gedurende die periode zaten de meesten opgesloten in kampen die 'herverdelingskampen' werden genoemd. Ze moesten ergens ondergebracht worden maar waar? Hun oude huizen waren weg, hun spullen ook. Hun familie grotendeels ook, iedere Jood had gemiddeld acht familieleden verloren tijdens de oorlog.
Niemand wilde de Joden hebben maar de Britten hielden een oplossing drie jaar tegen om tenslotte te moeten zwichten voor een beslissing van de Verenigde Naties waarop zij het land direct de rug toekeerden.

Ik heb me aan de feiten gehouden die ik her en der heb gelezen, ook heb ik beeldmateriaal bekeken uit die periode. Het is schokkend om na de oorlog uit de mond van Engelse politici te moeten horen dat ze de Joden verachten.
Trek je eigen conclusies, verdiep je vooral. Ik wist niets over de periode 1945-1948 totdat ik er meer over ging lezen. Blijkbaar is er veel te vertellen geweest over de oorlog maar heeft de wereld gezwegen over de drie jaar na de oorlog. Uiteindelijk heeft het aan het doorzettingsvermogen van de Amerikaanse president Harry Truman gelegen dat er een doorbraak kwam.

Ik ben het met iedereen eens dat er ook een oplossing moet komen voor het Palestijnse vraagstuk maar daarvoor is op deze site geen ruimte.

Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme