De Dokwerker

Polen, het eindpunt voor drie miljoen Poolse Joden

De nazi's vestigden tijdens de Tweede Wereldoorlog ongeveer 2.000 kampen in Polen, maar de Duitsers waren niet de enige agressors. De Russen hadden een hekel aan de Polen, die emotie legde de basis voor de Tweede Wereldoorlog, want Adolf Hitler wist handig gebruik te maken van de haat tussen de twee volkeren.
In 1939 tekenen de Ministers van Buitenlandse Zaken van Duitsland (Von Ribbentrop) en Rusland (Molotov) een niet-aanvalsverdrag, Oostenrijk is dan al ingelijfd, over de kwade bedoelingen van Hitler bestaat dan geen enkele twijfel.

1 september 1939

De Duitsers vallen met bijna twee miljoen manschappen vanuit het zuiden en westen Polen binnen. Met 2.600 tanks en 2.000 vliegtuigen is de Blitzkrieg een feit. De Polen zijn kansloos en de Duitsers weten dat ze van de Russen niets te vrezen hebben, met een gerust hart werd Polen opgerold waarop Engeland en Frankrijk Duitsland op 3 september de oorlog verklaren, de Tweede Wereldoorlog is hiermee een feit.
Nog voordat de Russen vanaf 17 september in het noorden en oosten van Polen hun gang gaan hebben de nazi's Warschau al omsingeld. De Russen irriteren zich al jaren aan de anti-Russische sentimenten in Polen en jagen op de intelligentia.
Dieptepunt was het bloedbad van Katyn, Rusland (mei 1940), waarbij meer dan 24.000 Polen het leven lieten.


Op 2 oktober 1939 capituleerde het Poolse verzet. De Duitsers verloren 50.000 man, 1.000 voertuigen, waaronder tanks, en 700 vliegtuigen.

In het zuiden van Polen ligt de stad Oswiecim, het telt 45.000 inwoners, vrijwel direct na de inval beginnen de Duitsers met het bouwen van een kamp voor gevangenen bij de plaats die zij Auschwitz noemen.
Oswiecim was een Joodse plaats met een eigen synagoge. De Duitsers bouwden er drie hoofdcomplexen (Auschwitz, Birkenau en Monowitz) met daaromheen veertig kleinere kampen die kilometers van elkaar verwijderd lagen. Auschwitz was het grootste concentratiekamp dat de Duitsers bouwden. Auschwitz staat symbool voor het concentratiekamp omdat er rond de 1,3 miljoen mensen vermoord werden.
Op 27 januari 1945 werd Auschwitz bevrijdt door de Russen, onder andere Otto Frank zat er op dat moment gevangen.

De Poolse Joden werden direct na de inval van september en overgave in oktober 1939 naar gettos gebracht waar nauwelijks voldoende eten en water was. Nadat Duitsland in juni 1941 de Sovjet-Unie aanviel sloten de Polen zich aan bij de geallieerden waardoor zij in 1945 bij de overwinnaars hoorden, toch duurde het nog tot 1989 alvorens de Polen van de Russen af waren.

Ferdinand Foch, generaal
Foch voerde tijdens de Eerste Wereldoorlog het bevel over een Pools legerkorps, hij geldt als dé belangrijkste en slimste strateeg tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Waarom ik hem noem op mijn site over WOII is omdat Foch bij de vredesonderhandelingen een buffer wilde tussen Duitsland en Frankrijk omdat hij er niet op vertrouwde dat de Duitsers in de kazernes zouden blijven. Hij voorspelde dat de vrede hoogstens twintig jaar zou duren. Exact twintig jaar na zijn profetische woorden viel Hitler Polen binnen. De Vrede van Versailles vond hij eerder een wapenstilstand dan een vrede. Foch overleed in 1929.

Wladyslaw Sikorski, generaal
Vanaf 30 september 1939 was Sikorski premier van de Poolse regering in ballingschap, eerst in Frankrijk en later in Londen. De Poolse regering in ballingschap huisde in de Britse hoofdstad een etage onder die van Nederland. Sikorski sloot een overeenkomst met de Russen om Poolse gevangenen vrij te krijgen.

Er bleken tienduizenden Polen te missen, de meesten van hen waren vermoord door de Russen. De Engelsen vonden de afspraken tussen Sikorski en de Russen maar niks en de Russen werden op hun beurt boos door de niet-aflatende stroom aan vragen van Sikorski waar zo'n tweehonderd duizend Poolse manschappen waren gebleven.

Tijdens een vlucht van Egypte naar Londen met een tussenstop in Gibraltar stortte het vliegtuig met Sikorski en zijn dochter, vlak na het opstijgen, neer. Het stoffelijk overschot van Sikorski vertoonde afwijkende verwondingen, zijn dochter werd niet aangetroffen. Op het vliegveld van Gibraltar werden Russen en Britten gesignaleerd.
Beide landen hadden baat bij de verdwijning van Sikorski. De oorzaak van het ongeluk is nimmer opgehelderd. Sikorski werd in 1943 begraven in Londen, vijftig jaar later werd hij herbegraven in Polen.

De geallieerden erkenden na de oorlog de Poolse regering in ballingschap niet langer, zo konden de Russen hun invloed in Polen tot eind tachtiger jaren behouden. Tweehonderd duizend Poolse manschappen vochten tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de kant van het westen.

Jan Karski, verzetsheld
Jan kwam uit het getto van Warschau, hij kende de verschrikkingen en deportaties van 7.000 Joden per dag. Dit wilde hij wereldkundig maken, hiervoor hoopte hij eind 1942 de belangrijkste man in Europa, Winston Churchill, te spreken te krijgen. Ook Koningin Wilhelmina en de Nederlandse regering weigerden hem te ontvangen, terwijl zij in hetzelfde pand zaten als de Poolse regering in ballingschap in Stratton House.
De Poolse regering zelf was niet in staat iets voor Karski te doen waarop hij naar Roosevelt in de Verenigde Staten ging die hem op 29 jul 1943 ontving. Daarbij bleef het.

Witold Pilecki
De Pool Pilecki liet zich in september 1940 tijdens een razzia 'zien' om opgesloten te worden in Auschwitz, hij wilde zichzelf overtuigen van de omstandigheden in het kamp.
Hoewel hij hoogstwaarschijnlijk wel informatie het kamp uit heeft kunnen laten smokkelen duurde het tot april 1943 alvorens hij kon ontsnappen om een rapport te kunnen maken. Het 'Witold's Rapport' werd niet serieus genomen.

Na de oorlog sloot hij zich aan bij de beweging die tegen de marionettenregering van het Communistische Rusland was. In 1947 werd hij door de Poolse veiligheidsdienst opgepakt en gemarteld. Na een showproces werd hij ter dood veroordeeld en opgehangen. Pas na de val van de Berlijnse muur en de door de Oostbloklanden herwonnen vrijheid werd Pilecki gerehabiliteerd, tot dat moment in 1989 kwalificeerden de Polen alle informatie over deze verzetsheld als zijnde 'geheim'.
Hij is onder andere ereburger van de stad Warschau.

Polen en de Joden

Was het allemaal zo fraai wat de Polen presteerden? Die vraag komt zelden aan de orde en deze is dan ook heel lastig te beantwoorden. Joden werden door de Duitsers geïsoleerd van de Polen die weinig tot geen verzet boden. De rechten van Joden werden geschonden, daar waar de Joden en niet-Joden in Polen voor de oorlog in harmonie samenwoonden.
Zeker vanaf het midden van 1942 zijn er verhalen bekend van het uitbuiten van Joden, slechts tegen forse betaling of het afstaan van bezittingen waren Polen bereid Joden te helpen onderduiken. Het verraad was groot. Een deel van de politie werd door de Duitsers ingezet als eenheid om Joden op te sporen, maar ook bij liquidaties in het getto van Warschau maakten de Duitsers gebruik van Poolse politie-agenten.

Over het platteland is bekend dat daar veel Joden ondergedoken zaten, maar dat zij nagenoeg allemaal verraden zijn door andere Polen en dat ook hun helpers werden vermoord door de Duitsers. In juli 1941 kwam het op verschillende plaatsen in Polen tot fors geweld tegen Joden omdat hen verweten werd te heulen met de Russen, iets wat zeer onwaarachtig is omdat de Russen zelf niets op hadden met Polen, of het nu Joden of niet-Joden waren.

Maar er is ook een ander punt dat ik moet noemen. Meer dan 700 Polen lieten het leven omdat ze Joden hadden geholpen en in geen enkel ander land zijn er zoveel mensen (6.500) geëerd met de Yad Vashem onderscheiding voor 'Rechtvaardigen onder de Volkeren'.

Andere kampen in Polen

Belzec, rond een half miljoen Joden en zigeuners kwamen in dit kamp sinds 1942 om.
Chelmno, in 1941 geopend door de Duitsers, 300.000 mensen werden er vermoord.
Gross-Rosen, van de 120.000 dwangarbeiders kwamen er 40.000 om het leven.
Janovska, werkkamp, slechts 300 van de 200.000 Joden overleefden het kamp
Majdanek, in 1942 door de Duitsers omgevormd tot vernietigingskamp, 80.000 doden.
Plaszów, 10.000 dwangarbeiders bezweken hier.
Sobibór, 230.000 mensen werden hier vermoord, 35.000 van hen waren Nederlands.
Stutthof, in dit werkkamp lieten 65.000 mensen het leven, het bestond het langst.
Trawniki, op 3 november 1943 werden hier 10.000 Joden doodgeschoten
Treblinka, in krap twee jaar werden hier 900.000 door de nazi's vermoord
Warschau, het getto, hier vielen tenminste honderdduizend slachtoffers.

In totaal waren er 2.000 kampen in Polen.

Holocaust Memorial Day

Sinds 2005 is het op 27 januari Holocaust Memorial Day, de dag waarop wereldwijd de slachtoffers van de Holocaust worden herdacht, op deze dag in 1945 werd vernietigingskamp Auschwitz door de Russen bevrijd.
Nederland herdenkt deze tragedie op de laatste zondag van de maand januari.