De Dokwerker

Auschwitz

In het zuiden van Polen ligt de stad Oswiecim, het telt 45.000 inwoners en bestaat ongeveer 900 jaar. In 1939 vielen de Duitsers Polen binnen en begonnen vrijwel direct met het bouwen van een kamp voor gevangenen bij de plaats die zij Auschwitz noemden.
Oswiecim was een Joodse plaats met een eigen synagoge. De Duitsers bouwden er drie hoofdcomplexen (Auschwitz, Birkenau en Monowitz) met daaromheen tientallen kleinere kampen.

Auschwitz spreekt bij de meesten van ons tot de verbeelding vanwege vernietigingskamp Birkenau dat door de Duitsers werd gebouwd. Het merendeel van de Nederlandse Joden de zijn weggevoerd zijn in Auschwitz om het leven gebracht.

Op de plek van de barakken is staatsmuseum Auschwitz-Birkenau gevestigd.
Veel over Auschwitz is verwerkt in deze site. Op de pagina 'video's' tref je schokkend beeldmateriaal aan. Hieronder een aantal opmerkelijke feiten.

Naamswijziging
Direct na de inval in Polen 'doopten' de Duitsers de Poolse plaats Oswiecim om in Auschwitz, een van de kampen die zij daar bouwden kreeg dezelfde naam.

Grootste kamp
Auschwitz was het grootste concentratiekamp van de Duitsers.

Werkkampen
Ongeveer 400.000 mensen hebben moeten werken in een van de kampen rondom Auschwitz.

De kampcommandanten van Auschwitz
Auschwitz werd door de SS geleid. De kampcommandanten waren respectievelijk:
Rudolf Höss (mei 1940 - november 1943)
Arthur Liebehenschel (november 1943 - mei 1944)
Richard Baer (mei 1944 - januari 1945)

Ondervoeding
Ongeveer de helft van de slachtoffers stierf aan ondervoeding, watertekort in combinatie met een ziekte.

Niet een, maar meer dan veertig kampen
Het complex bestond uit Auschwitz I, Auschwitz-Birkenau en Auschwitz-Monowitz. Daarnaast waren er nog meer dan veertig sub-kampen, er stonden honderden barakken.

Hoe kwamen de gedetineerden om het leven?
Medische experimenten
Als je ziek werd en naar de ziekenboeg werd gebracht betekende dat niet dat je goede zorg kreeg, in veel gevallen werden er zeer wrede experimenten op de zieken uitgevoerd die niemand overleefde.

Strafcellen
Als je je in de ogen van de nazi's misdragen had liep je het risico in een strafcel te belanden. Er waren donker-, uithonger- en stacellen. De meeste doden vielen in Blok 11 van Auschwitz I, ook wel het 'blok der dood' genoemd. In Blok 10 werden medische experimenten op gedetineerden uitgevoerd.

Executie
Soms werd een gevangene ter plekke doodgeschoten om als voorbeeld te dienen voor anderen die wellicht snode plannen hadden. Ook was er een zwarte muur waarvoor meerdere gevangenen tegelijk plaats moesten nemen en dood werden geschoten.

Ophanging
Op een van de binnenplaatsen werden gevangenen opgehangen om als voorbeeld te dienen dat insubordinatie of ontsnappingspogingen niet werden getolereerd.

Ondersteboven en achterstevoren hangen
Een van de martelpraktijken van de Duitsers was om gevangenen dagenlang ondersteboven te hangen aan een drie meter hoge paal, ook werden ongelukkigen met hun armen naar achteren aan hun armen opgehangen waardoor vrijwel onmiddellijk beide armen braken. Werken was daarna niet meer mogelijk, dus als je deze vreselijke marteling al overleefde werd je naderhand alsnog vermoord.

De gaskamer
Verreweg de meeste doden vielen er in de gaskamers van een aantal kampen, na twintig minuten waren de gevangenen dood waarna zij werden verbrand in de ovens.

Gaskamers van Birkenau
De meeste slachtoffers vielen in Auschwitz-Birkenau waar veel gaskamers dag en nacht op volle touren draaiden. Toen het einde van de oorlog naderde werden de gaskamers en ovens door de nazi's vernietigd.

Bevrijding
Wie niet aan de dodenmarsen kon deelnemen maar nog wel in leven was bleef achter in het kamp, op 27 januari 1945 vielen de Russen het kamp binnen en bevrijdden de broodmagere overlevenden. Ook troffen zij honderden lijken aan, gestapeld op elkaar.
Er waren nog 7600 gevangenen in leven en de gaskamers werden ontdekt.

Museum Auschwitz
De Polen besloten op 2 augustus 1957 dat Auschwitz een staatsmuseum werd.

Meer dan een miljoen slachtoffers
Auschwitz staat symbool voor het concentratiekamp omdat rond de 1,3 miljoen mensen het kamp niet overleefden.

Overlevenden waren er nauwelijks
Yvonne Engelmann overleefde Auschwitz en de dodenmars.
...lees hier verder...

Rantsoen
Per dag kregen de gedetineerden officieel dit te eten, meestal was het minder:
Ontbijt:
Halve liter koffie/thee
Lunch:
driekwart liter aardappel- of koolsoep
Avondeten:
300 gram brood | 25 gram boter | 25 gram worst/ kaas | theelepeltje jam

Een nummer, meer ben je niet
...lees hier verder...

Experimenten op gevangenen
Veel gevangenen waren zeer ondervoed, van de honger kwamen ze vaak om. Door de lage weerstand heersten er veel ziektes en had men last van koorts en diarree, zodra je ziek werd was er geen hoop meer. Kamparts dokter Mengele (link) voerde veel experimenten uit op mensen die toch al bijna dood waren.

Bezoek aan Auschwitz

Als je naar Polen afreisd voor een bezoek aan twee van de drie kampen, Monowitz is niet open voor bezoekers, houdt dan rekening met het volgende:

Besef dat dit een indrukwekkend bezoek zal worden, de reis erheen voert je door Duitsland, wat in 40-45 de agressor was waardoor er miljoenen mensen het leven lieten. Voor jonge kinderen is een bezoek niet geschikt vanwege de enorme indruk die het kamp achterlaat, maar ook vanwege een mogelijke verstoring van de rust.
In vrijwel een rechte weg rijdt je naar Auschwitz, de route is 1.200 kilometer lang en vrij saai. Eenmaal daar moet je flink wat tijd nemen om alles rustig op je in te laten werken. Aan een klein dagdeel heb je echt niet voldoende. Denk aan het volgende:

>>> Het bezoek is niet gratis, er worden geen uitzonderingen gemaakt.
>>> Eet 's morgens goed, zorg voor een sterke maag.
>>> Je telefoon moet uit.
>>> Eten of alcohol mag je niet mee naar binnen nemen, water wel.
>>> Grote tassen, waaronder ook fototassen, moet je aan de ingang afgeven.
>>> Rond en binnen de twee kampen van Auschwitz mag niet gerookt worden.
>>> Al te frivole kleding (korte broeken, topjes) wordt niet gewaardeerd.
>>> Filmen mag alleen na persoonlijke toestemming.
>>> Foto's mag je maken, maar meestal zonder flits en soms mag het helemaal niet.
>>> Binnen gebouwen wordt je geacht eventuele hoofddeksels af te zetten.
>>> Van het hard roepen naar elkaar, schreeuwen, lachen en rennen wordt iets gezegd.
>>> 'Gezellige' kiekjes maken met de familie erop, wordt gezien als disrespect voor de slachtoffers.

Holocaust Memorial Day

Sinds 2005 is het op 27 januari Holocaust Memorial Day, de dag waarop wereldwijd de slachtoffers van de Holocaust worden herdacht, op deze dag in 1945 werd vernietigingskamp Auschwitz door de Russen bevrijd.