De Dokwerker

Miep Oranje, 'de koerierster des doods', ontspringt de dans

Maria (Miep) Oranje (geboren op 6 mei 1923) is nog net geen 17 als de oorlog uitbreekt, zij woont met haar zuster, vader en stiefmoeder in Soest en dringt al snel diep door tot de binnenste geledingen van het verzet (de Rolls Royce groep) waarvoor zij onder de naam Edith als koerierster werkt. In december (sommige bronnen vermelden oktober) 1943 wordt Miep gearresteerd door Bij de Lage Vuursche de Utrechtse afdeling van de Sicherheitsdienst en naar Amsterdam overgebracht.
In de fietstas van de dan 20-jarige Miep hadden de Duitsers exemplaren van illegale kranten en Duitse uniformen aangetroffen wat voldoende aanleiding was haar naar de gevreesde Euterpestraat over te brengen. Zij zwicht voor de dreiging van martelingen en deportatie naar een concentratiekamp. Een tweede versie is dat zij een verhouding aan is gegaan met SD-officier Herbert Oelschlägel.

Het verzet vermoedt dat Miep gepraat heeft en zien in Herbert Oelschlägel een groot gevaar. Er wordt een knokploeg op hem afgestuurd die hem willen ontvoeren om erachter te komen wie zijn informanten zijn. Ze achtervolgen Herbert, maar op de hoek van de Beethovenstraat en de Apollolaan heeft de SD-er hen door, er ontstaat een worsteling waarbij de Duitser dodelijk in het hoofd wordt getroffen. Als represaille fusilleren de Duitsers 29 mannen waarbij bewoners uit de buurt gedwongen werden om toe te kijken.

Twee maanden na haar aanhouding verschijnt Miep Oranje ineens weer in Soest, ze beweerde dat ze was ontsnapt. Niet lang daarna rollen de Duitsers een verzetslijn rond Amersfoort op waarbij er duidelijk sprake is van verraad. Alle lijnen lopen naar Miep. Zij verhuisd naar Rotterdam alwaar zij haar verraderswerk voortzet, het kost tientallen hun vrijheid.

Na de oorlog, veel versies

Miep was een charmante verschijning die goed Engels sprak, zij had tot vlak voor het uitbreken van de oorlog een paar jaar met haar vader in Engeland gewoond. In 1938 keerden zij terug naar Nederland om in Soest te gaan wonen.
Ondanks dat Miep werd gearresteerd verdwijnt zij op miraculeuze wijze, wat er precies gebeurd is blijft de vraag.

Lezing 01
Miep weet eenvoudig naar Duitsland te vluchten. Zij zou tot januari 1945 bezoldigd zijn door de SS. In Duitsland waant zij zich veilig, zo veilig dat zij trouwt met een Amerikaans militair om met hem in de Verenigde Staten te gaan wonen. Loe de Jong van het NIOD stelt dit in zijn werk. Een variant hierop veronderstelde dat zij gerecruteerd zou zijn door de CIA.
Echter, er zijn voor beide mogelijkheden totaal geen aanwijzingen gevonden toen er diepgravend onderzoek werd gedaan in de Verenigde Staten. Vast staat wel dat zij tot begin 1945 in Duitsland werkte.

Lezing 02
Miep werkte in Duitsland, maar was daar niet gelukkig, zij verlangde terug naar Nederland, iets wat moeilijk te geloven lijkt omdat zij toen al ontmaskerd was als verraadster. In het betrekkelijk anonieme Amsterdam vindt zij onderdak aan de grachtengordel alwaar zij door het verzet ontdekt en gefusilleerd wordt. Er zijn meerdere malen verhalen opgedoken over de dood van Miep door leden van het verzet.

Lezing 03
Deze lezing vertelt het verhaal dat zij met de Britse officier majoor Windham Wright in Tanzania zou zijn gaan wonen. Hij was degene die haar na de oorlog ondervroeg, hij zou in het Afrikaanse land een boerderij hebben gehad. Maar onderzoek hiernaar liep op niets uit.

Lezing 04
Op de begraafplaats van Ede ligt ene Maria Oranje, ze zou zijn overleden op 14 januari 1991, echter, de vermeldde geboortedatum is 19 november 1931 in plaats van 6 mei 1923. Onderzoek wees uit dat het hier zeker niet om dezelfde persoon gaat daar de namen van de ouders van deze Maria Oranje zijn achterhaald.

Lezing 05
In 1980 leidde een spoort naar Canada, het Ministerie van Justitie liet onderzoek doen, dat leverde niets op.

Lezing 06
Wist zij teveel? Het is niet ondenkbaar dat zij via een van de vluchtlijnen naar Argentinië is vertrokken. De AIVD (opvolger van de BVD) wil hun dossier niet aan John geven, vanwege de 'Staatsveiligheid'. Niet zelden heeft dit te maken met de handelsbelangen met Duitsland. Als Miep na de oorlog is gaan werken voor de Duitse en misschien ook wel de Nederlands veiligheidsdienst, acht ik het niet uitgesloten dat er ooit uit de AIVD-archieven klaarheid komt over wat er na de oorlog met Miep Oranje is gebeurd.

Lezing 07
Miep is in januari 1945 gezien in Duitsland, in februari in Amsterdam en in april van dat jaar op een boerderij te Soestdijk of ergens in Gelderland. Een van de verhalen die de ronde doet zegt dat zij hier vermoord en begraven is, later is dit weer ontkend. Vast staat dat na half april 1945 niemand ooit meer iets vernomen heeft van Miep Oranje.

Kortom, Miep verdween al rap van het toneel. De vraag rest, waarom is zij nimmer aangeklaagd om bij verstek te worden veroordeeld zoals zoveel anderen? Van alle vrouwen die verdacht en veroordeeld werden is alleen Ans van Dijk ook daadwerkelijk omgebracht. Bij de mannen lag dat anders. Die waren vaak de uitvoerders van de gruwelheden. Maar ook daar valt op dat er een groot verschil zat tussen de straf die de een en de ander opgelegd kreeg.
In 2015 kwam het bericht naar buiten dat Miep Oranje genoemd werd in een rouwadvertentie voor iemand die in Canada was overleden.

Weetje
Nou ja, weetje, het is niet meer dan een hardnekkig gerucht. Er zijn sterke aanwijzingen dat Miep de SD-officier Oelschlägel, door wie ze later in Amsterdam zou worden ondervraagd, al kende vanaf haar schooltijd uit het begin van de oorlog.
Niet iedereen vertrouwde haar, ze was wat arrogant terwijl zij niet bijster mooi of intelligent was, wel was zij al vroeg goed in staat om mannen om haar vingers te winden.

Enige vaststaande feit is dat Miep hoog en zwaar verraad pleegde, velen werden door haar toedoen opgepakt en gedeporteerd.

John de Blaey

Ook oorlogsmisdadigers hebben familie, meestal willen zij in de luwte blijven vanwege de schande. Miep Oranje had ook familie, onder andere een neef, John de Blaey. Inmiddels is John 85 (2018), hij wil graag weten wat er met zijn nicht is gebeurd.
Ook hij is ervan overtuigd dat Miep een verraadster was, om hoeveel mensen het precies ging weet niemand en eigenlijk interesseert John dat ook niet. Sterkerk nog, John is oud-politieman, maar na twintig jaar vergeefs speuren inmiddels gestopt met zijn zoektocht naar zijn nicht Miep Oranje.