De Dokwerker

Herman Elteschool | Nieuwe Achtergracht 123 | Van Ostadestraat 203

Deze school is afgebroken en maakte na de oorlog plaats voor nieuwbouw. Er waren twee scholen aan de gracht, de Elteschool was er voor orthodoxe gezinnen. Het grote verschil tussen een orthodox Joodse school en andere Joodse scholen was dat er op de ene school onderwijs werd gegeven en op de andere godsdienstles.

Op een orthodoxe school, dus ook op de Herman Elteschool, werd beiden gegeven, de uren dat leerlingen in de school aanwezig moesten zijn lag dan ook hoger.

De Herman Elteschool was de eerste Joodse lagere school in Amsterdam. Later, in de dertiger jaren, verhuisde de school naar de Van Ostadestraat. Herman Elte (1846 - 1925) richtte in 1874 een instituut voor privé Joods onderwijs op, hier is de Herman Elteschool uit voortgekomen. In de oorlog werden de meeste kinderen en leerkrachten door de Duitsers weggevoerd en vermoord.

Elias Stibbe was hoofdonderwijzer aan Herman Elteschool. De school kwam onder toezicht van de Joodse Raad te staan toen de Duitsers Joodse kinderen verboden naar openbare niet-Joodse scholen te gaan. De gehele familie Stibbe werd op 23 juli 1943 door de nazi's vermoord in kamp Sobibor, net als de meeste andere leerkrachten en kinderen in die tijd in een kamp terechtkwamen om er nooit meer van terug te keren.

Ter nagedachtenis aan hen is er op 13 maart 2012 een plaquette onthuld aan de gevel van de Derde Daltonschool in de Van Ostadestraat 203, de Pijp.

De onderwijswet van 1857

De invoering van deze onderwijswet had gevolgen voor het Joodse onderwijs omdat scholen waar religieus onderwijs werd gegeven niet langer gesubsidieerd werdenen de Joodse kinderen naar openbare scholen moesten. Na school en in het weekend gaven leraren van de Joodse gemeente godsdienstles.
In 1920 werd de wet herzien waardoor er weer overheidssteun aan het bijzonder onderwijs werd gegeven. In dat jaar werd door Herman Elte 'De vereniging Kennis en Godsvrucht' opgericht. De eerste school onder beheer van deze vereniging was zijn eigen Herman Elteschool aan de Nieuwe Achtergracht. Niet veel later volgden onder meer een Joodse MULO en Joodse HBS.