De Dokwerker

Dr. Bloeme Evers-Emden

Een instituut, zo noem ik Bloeme Emden het liefst, de hoogbejaarde dame overleed jammerlijk genoeg op 18 juli 2016 in het Nederlands bejaardentehuis Beth-Juliana te Herzliya, Israël. Zij is 90 jaar oud geworden. In Amsterdam, op 5 juli 1926 werd zij geboren, sommige websites vermelden 26 juli en dat zij 89 jaar is geworden, dat klopt dus niet. Zij is begraven op Beit Haalmin Yarkon Chelkat Petach Tikva, Israël

Bloeme kwam uit een eenvoudig socialistisch Joods gezin, haar vader was diamantslijper, moeder was naaister, haar vader raakte werkloos waardoor het gezin geruimte tijd in armoede leefde.

Bloeme was bevriend met Anne en Margot Frank waarmee zij op school zat, ook in Westerbork en Auschwitz waren de drie meiden samen, ook Edith, de moeder van Anne en Margot heeft zij daar ontmoet. Bloeme overleefde, in tegenstelling tot de zusjes Frank, de oorlog wel. Bloeme was niet streng religieus, haar ouders evenmin, maar Bloeme liet in een interview met Trouw eens optekenen dat haar kinderen juist wel orthodox religieus waren. Op aandringen van hen is Bloeme later kosher gaan koken.

Na de zomer van 1941 mochten Joodse kinderen niet meer naar openbare scholen, zo ontmoetten de drie meiden elkaar in het nieuwe schooljaar van 1941, zij zaten overigens niet bij elkaar in de klas, Bloeme was net als Margot drie jaar ouder als Anne. Toen Anne en Margot al ondergedoken zaten kon Bloeme nog les volgen, maar ook zij ontkwam niet aan de ijzeren greep van de nazi's, op de laatste schooldag in 1943 werd ook zij opgepakt en naar de Hollandsche Schouwburg gebracht van waaruit zij wist te ontsnappen om onder te duiken. Zij slaagde overigens wel voor haar HBS examens.

Met valse papieren kon zij diverse baantjes aannemen en kwam uiteindelijk na zestien onderduikadresen in Rotterdam terecht. In het najaar van augustus 1944 werd zij op haar verraden onderduikadres opgepakt door de Duitsers en naar Westerbork overgebracht waar zij de zusjes Frank terugzag. Alle drie gingen op transport naar Auschwitz waarna Bloeme hen uit het zicht verloor, De zusjes overleden later in Bergen-Belsen.
Bloeme werd overgebracht naar Kamp Liebau (onderdeel van Gross-Rosen) in Duitsland (thans Letland) waar zij tot aan de bevrijding zat, zij woog als 18-jarige nog maar 33 kilo en was de enige van haar familie van beide kanten die de oorlog had overleefd.


In 1950 trouwde zij met Hans Evers (voorzitter van de Nederlandse Zionistenbond, afdeling Amsterdam), zij kregen zes kinderen: Raphael (1954), Via (1956), Sem (1959, overleed in 1977 na een auto-ongeluk), Naomi Lucienne (1961), Benjamin Emanuel (1965) en Nathan Hans Daniel (1967.)
Bloeme studeerde vanaf 1964 psychologie aan de UvA en werd actief in de Amsterdamse Joodse gemeenschap. Ze gaf later zelf aan de UvA les over het Jodendom als hoofddocent en zette ze zich in voor de rechten voor vrouwen. Pas op latere leeftijd (in 1989) promoveerde zij in de ontwikkelingspsychologie.

Bloeme schreef boeken over kinderen die ondergedoken hadden gezeten in de oorlog en waarschuwde voor het oplaaiend anti-semitisme onder, met name, Moslims, zowel in Nederland als daar buiten. Zij was jarenlang columniste bij het Nieuw Israëlitisch Weekblad. Haar boeken zijn zo puur en waarheidsgetrouw omdat zij de interviews ervoor zelf afnam en in steno optekende.

Vertrek uit Amsterdam

Haar 62-jarige zoon, mr. drs. Raphael (Ralph) Evers van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK), die regelmatig spreekt namens de Nederlandse Joden, verruilt per 1 september 2016 zijn standplaats Amsterdam voor Düsseldorf. Dat zag Bloeme niet zitten waarop zij besloot van het Bakhuizen v.d. Brinkhof in Slotervaart naar Israël te verhuizen, helaas heeft zij slechts kort van haar verblijf aldaar kunnen genieten.
Reeds in 1953 wilde Bloeme na een bezoek aan het land naar Israël emigreren, maar haar man wilde niet, twee van hun zes kinderen deden dat wel. Hans Evers overleed in 1991.

In een interview in 2013 liet zij weten:
"Ik zal voor geen goud de oostgrens overschrijden. Ze zijn jaren dag in dag uit vergiftigd. Het zijn nog altijd antisemieten, dat kan niet anders! Die vijf jaar stelselmatige uitroeiing van Joden veeg je niet zomaar weg."

...en over het anti-semtisme in Nederland zegt zij:
"Mijn zoon, de rabbijn, wordt af en toe bespuwd en uitgescholden. Als mijn kleinkinderen met een keppeltje op lopen, wordt het afgerukt. Ik heb nooit gehoord dat bij Marokkaanse vrouwen hoofddoeken worden afgerukt. Zelf heb ik overigens nooit problemen gehad".

Bloeme zei ooit dat er met twee maten werd gemeten, Hamas mag roepen 'Joden aan het gas', maar als zij zoiets dergelijks over Moslims of Christenen zou zeggen zou zij worden opgepakt.
Job Cohen waste zij ooit de oren door in een column te schrijven dat hij wel thee ging drinken met Moslims, maar zich na incidenten tegen joden in stilzwijgen hulde. "Misschien", zo schreef zij, "wordt hij gehinderd door zijn eigen Joodse achtergrond. Maar dan verliest hij wel de verhoudingen uit het oog, dat vind ik verwijtbaar."

Het Nationaal Holocaust Museum (link) zal aandacht besteden aan haar leven.

Boeken

Bloeme schreef elf boeken, het boek uit 1988 is wellicht haar beste boek.

Joodse bloem-stukjes (bundel columns, 2016)
Ik blijf zitten totdat ik geboren ben (2015)
Als een pluisje in de wind (biografie, 2012)
Joods bloem lezen (bundel columns, 2008)
Je ouders delen (1999)
Geschonden bestaan (1996)
Ondergedoken geweest (1995)
Geleende kinderen (1994)
Acht jaar na hun geboorte (1989)
Onderduikouders en hun Joodse 'kinderen' over de onderduikperiode (1988)
De ander in beeld (1985)